14 li­sto­pa­da ob­cho­dzi­my Świa­to­wy Dzień Cu­krzy­cy. Mię­dzy­na­ro­do­wa Fe­de­ra­cja Dia­be­to­lo­gicz­na (IDF) po­sta­no­wi­ła, że te­ma­tem prze­wod­nim na lata 2021-2023 bę­dzie „Do­stęp do opie­ki dia­be­to­lo­gicz­nej”, a te­go­rocz­ne ha­sło ma być sku­pio­ne wo­kół edu­ka­cji, któ­ra chro­ni na­sze ju­tro.

Czy wie­dzie­li­ście, że sym­bo­lem świa­do­mo­ści cu­krzy­cy jest nie­bie­skie koło, któ­re zo­sta­ło przy­ję­te w 2006 roku pod­czas re­zo­lu­cji ONZ na rzecz wal­ki z cu­krzy­cą? Wła­śnie wte­dy cho­ro­ba ta zo­sta­ła uzna­wa­na za pierw­szą w hi­sto­rii cho­ro­bę nie­za­kaź­ną, któ­ra jest „ga­lo­pu­ją­cą” przy­czy­ną epi­de­mii XXI wie­ku. Do dziś wła­śnie ten znak jed­no­czy wie­lo­mi­lio­no­wą (nie­ste­ty sta­le się po­więk­sza­ją­cą) spo­łecz­ność dia­be­ty­ków na ca­łym świe­cie.

Na cu­krzy­cę cho­ro­wa­li mu­zy­cy Elvis Pre­sley i Ella Fit­zge­rald, pi­sa­rze Er­nest He­min­gway, Ka­zi­mierz Prze­rwa-Tet­ma­jer, Kor­nel Ma­ku­szyń­ski, kró­lo­wie Au­gust III Sas i Mi­chał Ko­ry­but Wi­śnio­wiec­ki, na­ukow­cy i wy­na­laz­cy – w tym Tho­mas Edi­son. Współ­cze­śnie otwar­cie o cho­ro­bie mówi Tom Hanks, Hal­le Ber­ry, Nick Jo­nas, Sha­ron Sto­ne, Lech Wa­łę­sa, Zbi­gniew Hoł­dys, Mi­chał Fi­gur­ski, prof. dr hab. med. Ma­ciej Ma­łec­ki.

Sza­cu­je się, że w Pol­sce z cu­krzy­cą żyje oko­ło 3 mln osób (bli­sko 9% na­szej po­pu­la­cji) – z cze­go 500 tys. na­wet o tym nie wie, to spra­wia, że cho­ro­ba nie­roz­po­zna­na lub nie­wła­ści­wie le­czo­na sta­je się bar­dzo nie­bez­piecz­na, pro­wa­dzi do wie­lu po­wi­kłań, nie­spraw­no­ści a na­wet przed­wcze­snej śmier­ci. Nie­ste­ty sza­cu­je się, że przy obec­nym po­zio­mie wzro­stu – na cu­krzy­cę typu 1 i typu 2 – w roku 2030 licz­ba cho­rych bę­dzie wy­no­si­ła po­nad 4 mln.

Dla­cze­go cu­krzy­ca jest tak nie­bez­piecz­na?

Przede wszyst­kim dla­te­go, że z po­wo­du prze­wle­kłych po­wi­kłań może do­pro­wa­dzić do przed­wcze­snej śmier­ci. Głów­nym wi­no­waj­cą i spraw­cą ca­łe­go za­mie­sza­nia jest pod­wyż­szo­ny po­ziom cu­kru we krwi, któ­ry po­cząt­ko­wo nie daje żad­nych do­le­gli­wo­ści! Z tego po­wo­du mówi się, że cu­krzy­ca dzia­ła pod­stęp­nie i po ci­chu.

War­to jed­nak pa­mię­tać, że za więk­szość, bo oko­ło 90% przy­pad­ków cu­krzy­cy, od­po­wia­da cu­krzy­ca typu 2, a jej głów­ny­mi czyn­ni­ka­mi są oty­łość i brak ru­chu, a więc ele­men­ty, na któ­re mamy wpływ.

Na nie­ko­rzyść tego ry­zy­ka wpły­wa nie tyl­ko ogrom­na ska­la zja­wi­ska, ale po­wi­kła­nia z nią zwią­za­ne, ta­kie jak: za­wał ser­ca, udar mó­zgu, re­ti­no­pa­tia, ne­fro­pa­tia.

Dla­te­go tak waż­ne jest, by­śmy kła­dli na­cisk na wła­ści­wą dia­gno­sty­kę, ba­da­nie glu­ko­zy, ak­tyw­ny tryb ży­cia, od­po­wied­nią, zbi­lan­so­wa­ną die­tę. O re­gu­lar­nych ba­da­niach pro­fi­lak­tycz­nych po­win­ny pa­mię­tać szcze­gól­nie oso­by, w któ­rych ro­dzi­nie wy­stą­pi­ła cu­krzy­ca, oso­by oty­łe, ma­ją­ce za­bu­rze­nia li­pi­do­we, nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze.

Ja­kie zna­cze­nie ma edu­ka­cja?

W la­tach ’30 XX w. dr El­liott Jo­slin sfor­mu­ło­wał ak­tu­al­ne do dziś stwier­dze­nie, że „Pa­cjent z cu­krzy­cą, któ­ry wie wię­cej o swo­jej cho­ro­bie, żyje dłu­żej”. Do tego war­to jesz­cze do­dać ko­niecz­ność prze­strze­ga­nia za­le­ceń le­kar­skich, sa­mo­kon­tro­lę, prze­strze­ga­nie za­sad pra­wi­dło­wo zbi­lan­so­wa­nej die­ty, pró­by re­duk­cji masy cia­ła, re­gu­lar­ny wy­si­łek fi­zycz­ny, do­pa­so­wa­ny do ca­łe­go pro­ce­su le­cze­nia.

Kon­tro­la cu­krzy­cy po­win­na od­by­wać się bez kom­pro­mi­sów, ale pa­mię­taj­my, że każ­dy cho­ry ma rów­nież pra­wo do ak­tyw­ne­go ży­cia spo­łecz­ne­go i za­wo­do­we­go. Dla­te­go w Świa­to­wy Dzień Cu­krzy­cy bar­dzo waż­ne jest rów­nież wsłu­cha­nie się w głos pa­cjen­tów i wspie­ra­nie ich co­dzien­no­ści z cho­ro­bą, któ­re po­win­no od­by­wać się na każ­dym po­zio­mie – po­czy­na­jąc od do­stę­pu do le­cze­nia i kom­plek­so­wej opie­ki.