Może rów­nież wpły­wać na kon­dy­cję zdro­wot­ną; nie­le­czo­na pro­wa­dzić na­wet do śmier­ci. De­pre­sja to nie przej­ścio­wy smu­tek, je­sien­no-zi­mo­wa chan­dra, chwi­lo­we za­ła­ma­nie. To po­waż­na cho­ro­ba, któ­ra może wy­ma­gać dłu­go­trwa­łe­go le­cze­nia.

Świa­to­wa Or­ga­ni­za­cja Zdro­wia alar­mu­je, że już te­raz cho­ro­ba ta jest głów­ną przy­czy­ną nie­spraw­no­ści i nie­zdol­no­ści do pra­cy. Wkrót­ce bę­dzie naj­po­waż­niej­szym pro­ble­mem spo­łecz­nym na świe­cie.

23 lu­te­go ob­cho­dzi­my Świa­to­wy Dzień Wal­ki z De­pre­sją, w związ­ku z tym ze­bra­li­śmy dla Was kil­ka fak­tów, o któ­rych być może nie wie­dzie­li­ście.

Spis tre­ści:

1. Cho­ro­ba, na któ­rą cier­pią mio­lio­ny
2. Ba­ga­te­li­zo­wa­na i owia­na tabu
3. Cho­ru­ją dzie­ci i mło­dzież
4. Za­cho­ro­wać może każ­dy z nas
5. Ja­kie ob­ja­wy są alar­mu­ją­ce?
6. Wy­zwa­nie eko­no­micz­ne
7. De­pre­sja po­po­ro­do­wa u męż­czyzn
8. Cho­ro­ba, któ­rą się le­czy

De­pre­sja do­ty­ka już 350 mln lu­dzi na świe­cie

Sza­cu­je się, że w Pol­sce na de­pre­sję cho­ru­je ok. 1,2 mln osób. Szcze­gól­nie za­trwa­ża­ją­ca jest ro­sną­ca licz­ba osób po­ni­żej 18. r.ż., któ­re zma­ga­ją się z de­pre­sją (tyl­ko w ich przy­pad­ku war­tość re­fun­da­cji le­ków prze­ciw­de­pre­syj­nych wy­nio­sła w 2021 r. 191 mln zł).

Jest ba­ga­te­li­zo­wa­na

W kra­jach wy­so­ko roz­wi­nię­tych oko­ło po­ło­wa osób cho­ru­ją­cych na de­pre­sję nie jest dia­gno­zo­wa­na ani le­czo­na, a licz­ba ta dra­stycz­nie wzra­sta ­– do aż 90% w przy­pad­ku osób miesz­ka­ją­cych w kra­jach o ni­skich i śred­nich do­cho­dach. Zdro­wie psy­chicz­ne jest ba­ga­te­li­zo­wa­ne i sza­cun­ko­wo mniej niż 2% kra­jo­wych na­kła­dów na opie­kę zdro­wot­ną prze­zna­cza­nych jest wła­śnie na ten cel.

Do­ty­czy nie tyl­ko do­ro­słych, ale i mło­dzie­ży oraz dzie­ci

Nie­ste­ty sta­ty­sty­ki nie po­zo­sta­wia­ją złu­dzeń, że do­ty­czy rów­nież co­raz więk­szej licz­by dzie­ci i mło­dzie­ży. We­dług ra­por­tu za­pre­zen­to­wa­ne­go 30.01.2023 r. przez Fun­da­cję Grow­SPA­CE:

• W 2022 roku od­no­to­wa­no 2031 prób sa­mo­bój­czych po­dej­mo­wa­nych przez dzie­ci i mło­dzież. W sto­sun­ku do da­nych z roku 2020 to wzrost o 150 pro­cent!
• To za­trwa­ża­ją­ce, ale naj­młod­sze dzie­ci, któ­re pró­bo­wa­ły ode­brać so­bie ży­cie, były w wie­ku 7-12 lat!

War­to do­dać, że ob­ja­wy i prze­bieg de­pre­sji róż­ni się u dzie­ci i osób do­ro­słych. W ich przy­pad­ku nie sam smu­tek jest wio­dą­cym ob­ja­wem de­pre­sji, a całe spek­trum zmian w za­cho­wa­niu.

Dla­te­go Fun­da­cja Grow­Spa­ce, za­ape­lo­wa­ła o pil­ne wpro­wa­dze­nie pre­wen­cji su­icy­dal­nej do szkół, opar­tej na szko­le­niach dla na­uczy­cie­li i pro­fi­lak­ty­ce wśród uczniów, bu­do­wa­niu ze­spo­łów in­ter­wen­cyj­nych i wspar­ciu grup szcze­gól­nie za­gro­żo­nych kry­zy­sa­mi zdro­wia psy­chicz­ne­go.

Za­cho­ro­wać może każ­dy

De­pre­sja może roz­wi­nąć się bez jed­nej, klu­czo­wej przy­czy­ny i do­tknąć oso­bę, któ­ra na co dzień żyje w sto­sun­ko­wo do­brych wa­run­kach. Wy­róż­nia­my jed­nak gru­pę czyn­ni­ków, któ­re mogą mieć wpływ na za­cho­ro­wal­ność:

• ge­ne­tycz­ne – de­pre­sja może wy­stę­po­wać w ro­dzi­nach. Wskaź­nik dzie­dzicz­no­ści sza­cu­je sią na oko­ło 37%.
• oso­bo­wo­ścio­we, trud­ne sy­tu­acje ży­cio­we – sy­tu­acje stre­so­we, oso­by z ni­ską sa­mo­oce­ną.
• śro­do­wi­sko­we – sy­tu­acja spo­łecz­no-eko­no­micz­na, na­ra­że­nie na prze­moc, nad­uży­cia, sa­mot­ność spra­wia­ją, że nie­któ­re oso­by mogą być bar­dziej na­ra­żo­ne.
• bio­lo­gicz­ne – za­bu­rze­nia w dzia­ła­niu prze­kaź­ni­ków mó­zgo­wych, cho­ro­by mó­zgu. Skut­ki ubocz­ne le­ków, in­nych cho­rób współ­ist­nie­ją­cych.

Alar­mu­ją­ce ob­ja­wy

Ob­ja­wy de­pre­sji mogą mieć róż­ny cha­rak­ter – od ła­god­ne­go do cięż­kie­go prze­bie­gu. W Pol­sce ła­god­ne ob­ja­wy de­pre­sji wy­ka­zu­je 14,2%, umiar­ko­wa­ne 4,3%, na­si­lo­ne 2,2%, a wy­raź­nie sil­ne ob­ja­wy 0,7% Po­la­ków.

We­dług Mię­dzy­na­ro­do­wej Kla­sy­fi­ka­cji Cho­rób ICD-100, do pierw­szych i naj­częst­szych sy­gna­łów mo­gą­cych świad­czyć o de­pre­sji za­li­cza­my m.in.:

• ob­ni­że­nie na­stro­ju,
• za­nik od­czu­wa­nia przy­jem­no­ści (an­he­do­nia) z czyn­no­ści, któ­re wcze­śniej nam ją spra­wia­ły,
• uczu­cie zmę­cze­nia, zmniej­szo­na ener­gia i jed­no­cze­sna męcz­li­wość.

Po­znaj też inne ob­ja­wy cho­ro­by: Czy to może być de­pre­sja? Kie­dy szu­kać po­mo­cy u spe­cja­li­sty. Waż­ne by za­zna­czyć, że szu­ka­nie po­mo­cy jest klu­czo­we szcze­gól­nie w sy­tu­acji kie­dy po­ja­wia­ją się my­śli o śmier­ci lub sa­mo­bój­stwie.

De­pre­sja to po­waż­ny pro­blem nie tyl­ko spo­łecz­ny, ale i eko­no­micz­ny

Tyl­ko w 2021 roku z po­wo­du tej cho­ro­by od­no­to­wa­no w Pol­sce 7,4 mln dni ab­sen­cji pra­cow­ni­czych. Co cie­ka­we, pro­blem ten zna­czą­co na­ra­sta wśród osób do­brze za­ra­bia­ją­cych i grun­tow­nie wy­kształ­co­nych.

De­pre­sja po­po­ro­do­wa u męż­czyzn

De­pre­sja po­po­ro­do­wa może do­tknąć każ­dą ko­bie­tę po po­ro­dzie. Za­po­mi­na­my jed­nak, że może ona do­ty­czyć rów­nież męż­czyzn.

We­dług róż­nych da­nych sta­ty­sty­ki te do­ty­czą oko­ło 10-20% oj­ców po na­ro­dzi­nach dziec­ka. To nie­ste­ty nadal te­mat tabu i wie­lu z nich zma­ga się z cho­ro­bą bez wła­ści­we­go wspar­cia.

Wię­cej do­wiesz się z ar­ty­ku­łów:

• De­pre­sja po­po­ro­do­wa – ja­kie są jej przy­czy­ny i ob­ja­wy?
• Czy de­pre­sja po­po­ro­do­wa może do­ty­czyć tak­że męż­czyzn?

De­pre­sję się le­czy

De­pre­sja to cho­ro­ba, któ­rą tak jak np. cu­krzy­cę, nad­ci­śnie­nie – się le­czy. W za­leż­no­ści od sta­nu zdro­wia pa­cjen­ta, prze­bie­gu cho­ro­by i jej in­ten­syw­no­ści le­cze­nie może obej­mo­wać: far­ma­ko­te­ra­pię, psy­cho­te­ra­pię lub jed­no i dru­gie.

Je­że­li znaj­du­jesz się w kry­zy­sie psy­chicz­nym, bądź ktoś z Two­ich bli­skich po­trze­bu­je po­mo­cy – mo­żesz rów­nież sko­rzy­stać ze wspar­cia:

• Te­le­fon za­ufa­nia dla dzie­ci i mło­dzie­ży tel. 116 111 (24h/7)
• An­ty­de­pre­syj­ny Te­le­fon Fo­rum Prze­ciw­ko De­pre­sji tel. (22) 594 91 00
• Bez­płat­ny kry­zy­so­wy te­le­fon za­ufa­nia dla do­ro­słych tel. 116 123
• Te­le­fon za­ufa­nia dla osób star­szych tel. (22) 635 09 54
• Ca­ło­do­bo­wa bez­płat­na in­fo­li­nia dla dzie­ci, mło­dzie­ży, ro­dzi­ców i pe­da­go­gów tel. 800 080 222

Źró­dła:

Ak­tu­ali­za­cja (sty­czeń 2023 r.) ra­por­tu Na­ro­do­we­go Fun­du­szu Zdro­wia opu­bli­ko­wa­ne­go w 2020 roku do­ty­czą­ce­go de­presj.

Ra­port World Psy­chia­tric As­so­cia­tion Com­mis­sion opu­bli­ko­wa­ny w ma­ga­zy­nie Lan­cet https://www.the­lan­cet.com/jo­ur­nals/lan­cet/ar­tic­le/PIIS0140-6736(21)02141-3/ful­l­text.

Ba­da­nie prze­pro­wa­dzo­ne dla plat­for­my eP­sy­cho­lo­dzy.pl (2022 r. me­to­dą CAWI Com­pu­ter As­si­sted Web In­te­rview) przez UCE RE­SE­ARCH i SYNO.

Ba­da­nie (prze­pro­wa­dzo­ne mię­dzy 30.05-9.06. 2022 r. na re­pre­zen­ta­tyw­nej imien­nej pró­bie peł­no­let­nich miesz­kań­ców Pol­ski) na zle­ce­nie dr. Pio­tra To­czy­skie­go, kie­row­ni­ka Za­kła­du So­cjo­lo­gii Me­diów i Ko­mu­ni­ka­cji Spo­łecz­nej Aka­de­mii Pe­da­go­gi­ki Spe­cjal­nej im. Ma­rii Grze­go­rzew­skiej, kra­jo­we­go kon­sul­tan­ta me­to­dy EAAD-Best.eu w Pol­sce i ogól­no­eu­ro­pej­skie­go kon­sul­tan­ta czę­ści cy­fro­wej me­to­dy – iFi­ght­De­pres­sion.