Trak­tu­je­my go jako na­tu­ral­ny dar i przez to zbyt rzad­ko do­ce­nia­my, na­ra­ża­jąc przez cały rok (nie tyl­ko la­tem) na ne­ga­tyw­ny wpływ wie­lu czyn­ni­ków: śro­do­wi­sko­wych oraz tych wy­ni­ka­ją­cych z na­sze­go sty­lu ży­cia.

Kwe­stia dba­nia o na­rząd wzro­ku jest bar­dzo waż­na szcze­gól­nie w kon­tek­ście nad­mier­nej eks­po­zy­cji na pro­mie­nio­wa­nie UV, któ­ra jest nie­bez­piecz­na i może zwięk­szać ry­zy­ko nie­któ­rych scho­rzeń oku­li­stycz­nych. Może się przy­czy­niać do wy­stę­po­wa­nia m.in. skrzy­dli­ka i tłusz­czy­ka.

Pro­mie­nio­wa­nie UV i cho­ro­by oczu

Za­rów­no skrzy­dlik, jak i tłusz­czyk to de­ge­ne­ra­cyj­ne cho­ro­by spo­jów­ki oka spo­wo­do­wa­ne na­ra­że­niem na pro­mie­nio­wa­nie ul­tra­fio­le­to­we (UV) oraz draż­nią­cy wpływ wia­tru i ku­rzu. Czę­ściej wy­stę­pu­ją u męż­czyzn i osób miesz­ka­ją­cych bli­żej rów­ni­ka, gdzie na­ra­że­nie na pro­mie­nio­wa­nie sło­necz­ne jest więk­sze. W Pol­sce cho­ro­by te do­ty­czą oko­ło 2% po­pu­la­cji.

Tłusz­czyk

Tłusz­czyk (Pin­gu­ecu­la) to nie­wiel­ki, bia­ły lub żół­ty roz­rost, któ­ry jest ogra­ni­czo­ny do spo­jów­ki oka. Może wy­stą­pić po we­wnętrz­nej lub ze­wnętrz­nej stro­nie oka oraz za­wie­rać zło­gi biał­ka, tłusz­czu lub wap­nia.

Za­zwy­czaj nie po­gar­sza wi­dze­nia, ale w cięż­szych przy­pad­kach może za­kłó­cać prze­pływ łez w oku, po­wo­du­jąc su­chość, za­czer­wie­nie­nie i nie­kie­dy stan za­pal­ny. Tłusz­czyk czę­sto po­prze­dza roz­wój skrzy­dli­ka.

Skrzy­dlik

Skrzy­dlik (Pte­ry­gium), bywa też na­zy­wa­ny „okiem sur­fe­ra”, jest unie­sio­nym, kli­no­wa­tym roz­ro­stem spo­jów­ki, któ­ry wy­glą­dem przy­po­mi­na skrzy­dło owa­da.

Roz­ra­sta­ją­cy się po­wo­du­je po­draż­nie­nie, za­czer­wie­nie­nie, świa­tło­wstręt, uczu­cie cia­ła ob­ce­go w oku. W za­awan­so­wa­nym sta­dium pro­wa­dzi do po­gor­sze­nia ostro­ści wi­dze­nia.

Jak roz­po­znać cho­ro­by oczu?

Przede wszyst­kim, kie­dy za­uwa­ży­cie nie­po­ko­ją­ce roz­ro­sty po­ja­wia­ją­ce się na oku nie na­le­ży od­kła­dać dia­gno­sty­ki, po­nie­waż skrzy­dli­ki mogą szyb­ko ro­snąć i pro­wa­dzić do upo­śle­dze­nia wi­dze­nia. Zmia­ny roz­ro­sto­we oka dia­gno­zu­je się za po­mo­cą ba­da­nia lam­pą szcze­li­no­wą u oku­li­sty.

Jak le­czyć cho­ro­by oczu?

Tłusz­czyk naj­czę­ściej nie wy­ma­ga le­cze­nia chi­rur­gicz­ne­go, w przy­pad­ku stwier­dza­nia sta­nu za­pal­ne­go le­karz prze­pi­su­je kro­ple za­wie­ra­ją­ce ste­ry­dy. Je­śli jed­nak tłusz­czyk się roz­ra­sta i po­wo­du­je ob­ja­wy lub duży dys­kom­fort wi­zu­al­ny, to na­le­ży go wy­ciąć.

Skrzy­dlik, je­śli jest mały i nie po­wo­du­je ob­ja­wów może wy­ma­gać tyl­ko okre­so­we­go na­wil­ża­nia oka, lub w przy­pad­ku stwier­dze­nia sta­nu za­pal­ne­go, po­dob­nie jak w tłusz­czy­ku sto­so­wa­nia do­dat­ko­wych kro­pli zle­co­nych przez le­ka­rza. Gdy zmia­na szyb­ko się roz­ra­sta, po­wo­du­je upo­śle­dze­nie wi­dze­nia i wów­czas wska­za­ne jest le­cze­nie chi­rur­gicz­ne. Nie­ste­ty zda­rza się, że to bywa nie­sku­tecz­ne, po­nie­waż cho­ro­ba może czę­sto na­wra­cać.

Za­po­bie­ga­nie cho­ro­bie

Pa­mię­taj, w pro­fi­lak­ty­ce roz­wo­ju skrzy­dli­ka i tłusz­czy­ku naj­waż­niej­sza jest ochro­na oczu przed szko­dli­wym pro­mie­nio­wa­niem UV, czy­li no­sze­nie oku­la­rów prze­ciw­sło­necz­nych z ate­stem i do­bry­mi fil­tra­mi.

Przy do­dat­ko­wym na­ra­że­niu na kurz i wiatr war­to czę­sto na­wil­żać oko pre­pa­ra­ta­mi „sztucz­nych łez”. Do­bór tych kro­pli war­to skon­sul­to­wać z oku­li­stą, by za­wie­ra­ły jak naj­mniej sub­stan­cji kon­ser­wu­ją­cych.

Źró­dło:

Shah­ra­ki T, Ara­bi A, Fe­izi S. Pte­ry­gium: an upda­te on pa­tho­phy­sio­lo­gy, cli­ni­cal fe­atu­res, and ma­na­ge­ment. Ther Adv Oph­thal­mol. 2021;13:25158414211020152. Pu­bli­shed 2021 May 31. doi:10.1177/25158414211020152