Za­staw­ka mi­tral­na to część w ser­cu, znaj­du­ją­ca się mię­dzy le­wym przed­sion­kiem a lewą ko­mo­rą. Krew prze­pły­wa­jąc przez ser­ce pły­nie od le­we­go przed­sion­ka, przez lewą ko­mo­rę skąd prze­pły­wa do aor­ty, a z aor­ty ko­lej­ny­mi tęt­ni­ca­mi pły­nie przez całe cia­ło.

Funk­cje za­staw­ki oce­nia­my w ba­da­niu echo­kar­dio­gra­ficz­nym, czy­li w USG ser­ca. W ba­da­niu tym za­staw­ka mi­tral­na przy­po­mi­na wy­glą­dem „rybi pysz­czek”.

Je­śli echo­kar­dio­gra­fi­sta wi­dzi w ba­da­niu, że krew tro­chę cofa się z ko­mo­ry do przed­sion­ka (przez za­staw­kę, któ­ra po­win­na być szczel­na i nic nie prze­pusz­czać) opi­su­je nie­do­my­kal­ność za­staw­ki mi­tral­nej.

U wie­lu osób wy­stę­pu­je śla­do­wa nie­do­my­kal­ność za­staw­ki mi­tral­nej, któ­ra nie jest ni­czym groź­nym. Je­śli wada po­stę­pu­je, krwi do przed­sion­ka cofa się co­raz wię­cej, sta­je się wadą cięż­ką, za­czy­na wpły­wać na pra­cę ser­ca i po­wo­du­je ob­ja­wy to wte­dy wy­ma­ga le­cze­nia.

Me­cha­ni­zmy po­wsta­nia wady mogą być róż­ne, od zmian w bu­do­wie za­staw­ki, po zmia­ny wy­ni­ka­ją­ce z prze­bu­do­wy mię­śnia ser­co­we­go np. w prze­ro­ście czy zmian po­wsta­łych po prze­by­ciu za­wa­łu ser­ca.

Wy­pa­da­nie płat­ka za­staw­ki mi­tral­nej po­le­ga na wpu­kla­niu się płat­ka do przed­sion­ka ser­ca, co po­wo­du­je nie­do­my­kal­ność za­staw­ki. Daw­niej była to wada czę­sto nad­roz­po­zna­wa­na w echo ser­ca. Kie­dyś z po­wo­du bra­ku do­kład­nych kry­te­riów dia­gno­stycz­nych sza­co­wa­no, że wy­pa­da­ją­cy pła­tek ma na­wet 35% osób w po­pu­la­cji ogól­nej. Rze­czy­wi­ście wada wy­stę­pu­je u oko­ło 2% osób w po­pu­la­cji ogól­nej, z po­dob­ną czę­sto­ścią u ko­biet i męż­czyzn.

Ze­spół wy­pa­da­nia płat­ka za­staw­ki mi­tral­nej (ze­spół wiot­kiej za­staw­ki, ze­spół Bar­lo­wa) cha­rak­te­ry­zu­je się wy­stę­po­wa­niem roż­nych ob­ja­wów łącz­nie ze stwier­dzo­nym wy­pa­da­niem płat­ka za­staw­ki mi­tral­nej.

Ob­ja­wy nie­do­my­kal­no­ści za­staw­ki mi­tral­nej

Naj­czę­ściej zgła­sza­ne przez cho­rych do­le­gli­wo­ści to:

• bóle w oko­li­cy ser­ca,
• uczu­cie ko­ła­ta­nia ser­ca,
• róż­ne­go ro­dza­ju aryt­mie,
• na­pa­dy dusz­no­ści,
• zła to­le­ran­cja wy­sił­ku fi­zycz­ne­go,
• za­wro­ty gło­wy,
• za­słab­nię­cia i omdle­nia,
• na­pa­dy lęku.

Dia­gno­sty­ka

Dia­gno­sty­ką cho­rób za­staw­ki mi­tral­nej zaj­mu­ją się kar­dio­lo­dzy. Nie­do­my­kal­ność za­staw­ki może da­wać ob­ja­wy osłu­cho­we w po­sta­ci cha­rak­te­ry­stycz­ne­go szme­ru.

Je­śli wada jest mała to zmian osłu­cho­wych może nie być. Ba­da­niem, w któ­rym dia­gno­zu­je się cho­ro­bę jest echo ser­ca. Samo le­cze­nie za­le­ży od stop­nia za­awan­so­wa­nia wady.

• Wady małe i umiar­ko­wa­ne ob­ser­wu­je się wy­ko­nu­jąc kon­tro­l­ne ba­da­nie echo ser­ca co 2-5 lat. Ewen­tu­al­nie za­le­ca się włą­cze­nie le­cze­nia far­ma­ko­lo­gicz­ne­go na ob­ni­że­nie ci­śnie­nia, zwol­nie­nie czyn­no­ści ser­ca czy od­wod­nie­nie.
• Wady cięż­kie kwa­li­fi­ko­wa­ne są do le­cze­nia ope­ra­cyj­ne­go.

Le­cze­nie

Le­cze­nie ob­ja­wów zwią­za­nych z ze­spo­łem wy­pa­da­nia płat­ka za­staw­ki mi­tral­nej za­le­ży od ich cha­rak­te­ru. Więk­szość ob­ja­wów ma cha­rak­ter ła­god­ny i wią­że się z po­myśl­nym ro­ko­wa­niem.

Wska­za­na jest zmia­na sty­lu ży­cia wpro­wa­dze­nie re­gu­lar­nej, ale umiar­ko­wa­nej ak­tyw­no­ści fi­zycz­nej, uni­ka­nie pi­cia kawy, al­ko­ho­lu, ener­ge­ty­ków, re­duk­cja stre­su. Sto­su­je się leki zwal­nia­ją­ce czyn­ność ser­ca, su­ple­men­ta­cję ma­gne­zu, wdra­ża się pro­fi­lak­ty­kę omdleń.

Źró­dła:

• Kar­dio­lo­gia. Pod­ręcz­nik Pol­skie­go To­wa­rzy­stwa Kar­dio­lo­gicz­ne­go, 2019
• In­ter­na Szcze­kli­ka 2021. Pod­ręcz­nik cho­rób we­wnętrz­nych, Me­dy­cy­na Prak­tycz­na
• Wy­tycz­ne Eu­ro­pej­skie­go To­wa­rzy­stwa Kar­dio­lo­gicz­ne­go (ESC)