Mi­go­ta­nie przed­sion­ków to aryt­mia cha­rak­te­ry­zu­ją­ca się szyb­kim i nie­re­gu­lar­nym bi­ciem ser­ca. Czę­stość jej wy­stę­po­wa­nia ro­śnie z wie­kiem. W Pol­sce cho­ru­je oko­ło 700 tys. osób i nie­ste­ty licz­ba ta wzra­sta wraz ze sta­rze­niem się spo­łe­czeń­stwa.

Mi­go­ta­nie przed­sion­ków czę­sto bywa bez­ob­ja­wo­we i zo­sta­je wy­kry­te do­pie­ro gdy wy­stą­pią groź­ne po­wi­kła­nia, ta­kie jak udar mó­zgu czy nie­wy­dol­ność ser­ca. Mi­go­ta­nie pew­nie ko­ja­rzy Wam się ze star­szym wie­kiem, jed­na z cho­rób bab­ci, któ­ra ma już swo­je lata.

Jest w tym tro­chę ra­cji, bo mi­go­ta­nie rze­czy­wi­ście czę­ściej wy­stę­pu­je u lu­dzi star­szych, jed­nak wie­lo­krot­nie w ga­bi­ne­cie wi­du­ję mi­go­ta­nia u osób młod­szych – po wy­mio­tach, bie­gun­kach, gdzie do­cho­dzi do „wy­płu­ka­nia elek­tro­li­tów” a to stan, któ­ry sprzy­ja mi­go­ta­niu. Kie­dy jesz­cze? Po li­ba­cjach al­ko­ho­lo­wych – tu me­cha­nizm jest po­dob­ny. U osób z nad­czyn­no­ścią tar­czy­cy, gdzie do­pie­ro aryt­mia po­wo­du­je roz­po­czę­cie dia­gno­sty­ki; u spor­tow­ców, bo wy­tre­no­wa­ne ser­ca czę­ściej mi­go­czą.

Jak pra­wi­dło­wo po­win­no dzia­łać ser­ce?

Ludz­kie ser­ce skła­da się z 2 przed­sion­ków i 2 ko­mór. W pra­wi­dło­wo funk­cjo­nu­ją­cym ser­cu krew pom­po­wa­na jest w cy­klu przed­sion­ki-ko­mo­ry, przed­sion­ki-ko­mo­ry…przed­sion­ki się kur­czą, krew wle­wa się do ko­mór, ko­mo­ry się kur­czą, krew wy­rzu­ca­na jest z ser­ca. Tik- tak, tik-tak re­gu­lar­ne skur­cze jak w ze­gar­ku. Ca­łym pro­ce­sem ste­ru­je elek­trow­nia ser­ca, prze­sy­ła­jąc re­gu­lar­ne im­pul­sy elek­trycz­ne.

Pra­wi­dło­wy rytm ser­ca, na­zy­wa­my ryt­mem za­to­ko­wym, ma czę­stość od 60 do 100 ude­rzeń/min. W mi­go­ta­niu przed­sion­ków elek­trow­nia wy­sy­ła im­pul­sy, ale jest pro­blem z ich dys­try­bu­cją. Czę­sto do­cie­ra­ją do miejsc, w któ­rych nie po­win­no ich być, gro­ma­dzą się gdzieś w nad­mia­rze. W tej aryt­mii przed­sion­ki kur­czą się nie­re­gu­lar­nie, drga­ją, a wła­ści­wie „mi­go­czą”. Ta nie­re­gu­lar­na czyn­ność przed­sion­ków wpły­wa też na ko­mo­ry po­wo­du­jąc, że i one kur­czą się nie­re­gu­lar­nie i z róż­ną siłą.

Typy mi­go­ta­nia przed­sion­ków

Mi­go­ta­nie przed­sion­ków dzie­li­my z uwa­gi na czas ich trwa­nia na:

• Na­pa­do­we mi­go­ta­nie przed­sion­ków – epi­zo­dy aryt­mii wy­stę­pu­ją z róż­ną czę­sto­ścią: raz w roku, raz w mie­sią­cu, raz w ty­go­dniu, albo kil­ka razy dzien­nie. Za­zwy­czaj na­pa­dy mi­go­ta­nia ogra­ni­cza­ją się same po 24 go­dzi­nach.

• Pierw­szy na­pad może być je­dy­nym na­pa­dem, ale też może trwać po­nad ty­dzień, i wte­dy ta­kie mi­go­ta­nie na­zy­wa­my prze­trwa­łym.

• Cza­sem aryt­mia przez wie­le mie­się­cy nie ustę­pu­je i w ogó­le nie wy­stę­pu­ją okre­sy pra­wi­dło­we­go ryt­mu ser­ca. Ta­kie mi­go­ta­nie na­zy­wa­my utrwa­lo­nym.

To czy mi­go­ta­nie bę­dzie się samo wy­ci­sza­ło lub czy bę­dzie trwa­ło dłu­go za­le­ży mię­dzy in­ny­mi od cho­ro­by, któ­ra jest przy­czy­ną mi­go­ta­nia, ale też od sta­nu ogól­ne­go or­ga­ni­zmu i wszyst­kich ob­cią­żeń cho­re­go.

Ob­ja­wy mi­go­ta­nia przed­sion­ków

Ob­ja­wy mi­go­ta­nia przed­sion­ków to naj­czę­ściej róż­ne­go ro­dza­ju ko­ła­ta­nia ser­ca. Szyb­kość tego ko­ła­ta­nia czę­sto wpły­wa na od­czu­wa­nie in­nych do­le­gli­wo­ści przez pa­cjen­ta. Za­zwy­czaj tęt­no przy na­pa­dzie aryt­mii to 120-140 ude­rzeń/min, ale bar­dzo czę­sto, po­tra­fi być i 180 ude­rzeń/min. W oce­nie, jak bar­dzo do­skwie­ra cho­re­mu aryt­mia sto­su­je się tzw. ska­lę EHRA.

• Kla­sa 1. Brak ob­ja­wów aryt­mii.
• Kla­sa 2a. Ob­ja­wy ła­god­ne nie upo­śle­dza­ją co­dzien­nej ak­tyw­no­ści.
• Kla­sa 2b. Ob­ja­wy umiar­ko­wa­ne – do­kucz­li­we, ale nadal nie upo­śle­dza­ją co­dzien­nej ak­tyw­no­ści.
• Kla­sa 3. Ob­ja­wy cięż­kie – co­dzien­nie ak­tyw­no­ści są ogra­ni­czo­ne.
• Kla­sa 4. Aryt­mia unie­moż­li­wia nor­mal­ne funk­cjo­no­wa­nie, co­dzien­na ak­tyw­ność nie jest moż­li­wa.

Do naj­czę­ściej zgła­sza­nych ob­ja­wów – oprócz ko­ła­ta­nia ser­ca – na­le­żą:

• nie­rów­ne bi­cie ser­ca,
• poty,
• osła­bie­nie,
• za­wro­ty gło­wy,
• bóle, uci­ski w klat­ce pier­sio­wej,
• dusz­ność,
• ła­twe mę­cze­nie, spa­dek to­le­ran­cji wy­sił­ku.

Czę­sto mi­go­ta­nie przed­sion­ków może być nie­me, czy­li wy­stę­pu­je aryt­mia na­pa­do­wa lub trwa­ją­ca cały czas, a cho­ry w ogó­le nie od­czu­wa ob­ja­wów. Wów­czas ta­kie mi­go­ta­nie roz­po­zna­je się przy­god­nie – pod­czas ru­ty­no­wej wi­zy­ty w przy­chod­ni, w EKG wy­ko­na­nym do le­ka­rza me­dy­cy­ny pra­cy itp.

Nie­ste­ty ta­kie nie­me mi­go­ta­nie może być rów­nież roz­po­zna­ne do­pie­ro, gdy wy­stą­pią po­wi­kła­nia. Naj­częst­szym po­wi­kła­niem mi­go­ta­nia przed­sion­ków wca­le nie jest ja­kaś cho­ro­ba ser­ca – tyl­ko udar mó­zgu. Ale o po­wi­kła­niach bę­dzie za chwi­lę.

Dla­cze­go przed­sion­ki mi­go­czą?

Przy­czy­ny mi­go­ta­nia przed­sion­ków mogą być ty­po­wo ser­co­we i być wy­ni­kiem cho­rób prze­wle­kłych:

• nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze – wie­lo­let­nie, źle le­czo­ne nad­ci­śnie­nie po­wo­du­je ze mię­sień ser­ca prze­ra­sta, sta­je się mniej wy­dol­ny,
• nie­wy­dol­ność ser­ca – wy­ni­ka­ją­ce z wie­lu przy­czyn, naj­czę­ściej nie­wy­dol­ność wy­ni­ka z prze­by­te­go za­wa­łu, cho­ro­by nie­do­krwien­nej ser­ca,
• wady ser­ca – wady za­staw­ko­we, prze­cie­ki mię­dzy ja­ma­mi ser­ca, kar­dio­mio­pa­tie, stan po ope­ra­cji wad wro­dzo­nych w dzie­ciń­stwie.

Do po­za­ser­co­wych przy­czyn, w któ­rych wy­stę­pu­je aryt­mia na­le­żą:

• nad­czyn­ność tar­czy­cy – naj­czę­ściej przy nie­wy­rów­na­nej funk­cji tar­czy­cy mi­go­ta­nie przed­sion­ków po­ja­wia się czę­sto. Jest wów­czas trud­ne do umia­ro­wie­nia i źle od­po­wia­da na le­cze­nie. Ustę­pu­je naj­czę­ściej po wy­rów­na­niu pa­ra­me­trów tar­czy­co­wych,
• ob­tu­ra­cyj­ny bez­dech sen­ny,
• cu­krzy­ca,
• oty­łość,
• w okre­sie oko­ło­ope­ra­cyj­nym, po znie­czu­le­niu ogól­nym,
• w ostrym za­ka­że­niu: za­pa­le­nie płuc, sep­sa, ale też CO­VID-19,
• może być wy­zwa­la­ne przez róż­ne sub­stan­cje – al­ko­hol, ko­fe­ina,
• może po­ja­wić się w za­bu­rze­niach elek­tro­li­to­wych wy­wo­ła­nych np. bie­gun­ką czy wy­mio­ta­mi.

Jak roz­po­znać mi­go­ta­nie?

• EKG – czy­li za­pis czyn­no­ści elek­trycz­nej ser­ca, może być pierw­szym ba­da­niem, w któ­rym za­re­je­stru­je­my na­pad mi­go­ta­niem. W ta­kim za­pi­sie nie wy­stę­pu­ją za­łam­ki P, czy­li po­nu­dze­nia przed­sion­ka i naj­czę­ściej rytm ko­mór jest zu­peł­nie nie­mia­ro­wy.
• Hol­ter EKG – to mi­ni­mum 24-go­dzin­ny za­pis EKG (może być 48 h i 72 h), cho­ry nosi na szyi re­je­stra­tor a do klat­ki pier­sio­wej ma przy­pię­te elek­tro­dy. Taki dłuż­szy za­pis po­za­wa­la wy­kryć na­pa­dy mi­go­ta­nia w cią­gu ca­łej do­bry.

Moż­li­wa jest też re­je­stra­cja w dłuż­szych okre­sach przy uży­ciu re­je­stra­to­ra zda­rzeń oraz smar­twat­cha. Do­kład­nie tak! Obec­nie smar­twat­che są na tyle za­awan­so­wa­ne, że mogą za po­mo­cą tzw. fo­to­ple­ty­zmo­gra­fu re­je­stro­wać rytm ser­ca, re­je­stro­wać na­wet za­pis EKG i ostrze­gać użyt­kow­ni­ka o nie­re­gu­lar­no­ści tęt­na.

Oczy­wi­ście po­tem i tak tę aryt­mię na­le­ży po­twier­dzić, ale naj­waż­niej­szy sy­gnał, że ser­ce bije nie­re­gu­lar­nie, że trze­ba to da­lej dia­gno­zo­wać już jest i może uchro­nić nas przez np. uda­rem mó­zgu.

Cza­sem sy­gna­łem, że coś się dzie­je jest po­ja­wia­ją­cy się zna­czek aryt­mii na ci­śnie­nio­mie­rzu. Obec­nie wie­le apa­ra­tów au­to­ma­tycz­nych po­sia­da funk­cję de­tek­cji aryt­mii. Gdy ci­śnie­nio­mierz w trak­cie po­mia­ru ci­śnie­nia stwier­dzi aryt­mię to na wy­świe­tla­czu po­ja­wia się np. ser­dusz­ko, li­te­ra A, pio­run itp.

Oczy­wi­ście nie jest to uzna­na me­to­da dia­gno­sty­ki, ale na pew­no nie wol­no tego ba­ga­te­li­zo­wać i trze­ba zgło­sić się na wi­zy­tę le­kar­ską ce­lem dal­szej dia­gno­sty­ki.

• Ba­da­nie echo ser­ca po­zwa­la wy­kryć wady w bu­do­wie ser­ca, któ­re mogą być od­po­wie­dzial­ne za wy­stą­pie­nie aryt­mii. Te wady to po­więk­sze­nie le­we­go przed­sion­ka, wady za­sta­wek, cza­sem nie­roz­po­zna­ne w dzie­ciń­stwie wady wro­dzo­ne. Za po­mo­cą echa ser­ca prze­zprze­ły­ko­we­go moż­na do­dat­ko­wo uwi­docz­nić za­krze­py po­wsta­łe w cza­sie mi­go­ta­nia, któ­re gro­ma­dzą się w tzw. uszku le­we­go przed­sion­ka.

Prze­czy­taj rów­nież o le­cze­niu mi­go­ta­nia przed­sion­ków.