Pierw­szą i naj­waż­niej­szą rze­czą w tej aryt­mii jest le­cze­nie prze­ciw­za­krze­po­we. W mi­go­czą­cych, nie­re­gu­lar­nie kur­czą­cych się przed­sion­kach do­cho­dzi do po­wsta­wa­nia skrze­pów krwi.

Skrze­py naj­czę­ściej gro­ma­dzą się w tzw. uszku le­we­go przed­sion­ka, ta­kiej po­fa­lo­wa­nej wy­sta­ją­cej struk­tu­rze, któ­ra może tro­chę przy­po­mi­na za­wi­nię­te ucho. Taki skrzep może się wy­do­stać z przed­sion­ka w każ­dym mo­men­cie, leci do gło­wy, za­ty­ka na­czy­nia w mó­zgu i mamy go­to­wy udar nie­do­krwien­ny.

Nie­ste­ty czę­sto bywa tak, że pa­cjent nie ma po­ję­cia o aryt­mii, a pierw­szym jej ob­ja­wem jest wła­śnie udar mó­zgu. Dla­te­go u pa­cjen­tów ho­spi­ta­li­zo­wa­nych z po­wo­du uda­ru za­wsze za­kła­da się hol­ter EKG, aby wy­kryć aryt­mię i wdro­żyć od­po­wied­nie le­cze­nie.

Sza­cu­je się, że mi­go­ta­nie przed­sion­ków wy­stę­pu­je u 30% pa­cjen­tów z roz­po­zna­nym uda­rem mó­zgu!

Czy każ­dy pa­cjent musi sto­so­wać le­cze­nie prze­ciw­za­krze­po­we? Nie każ­dy, przed wdro­że­niem le­cze­nia prze­ciw­za­krze­po­we­go wy­li­cza się tzw. ry­zy­ko wy­stą­pie­nia uda­ru mó­zgu we­dług spe­cjal­nych skal ry­zy­ka. Je­śli ry­zy­ko jest duże włą­cza się le­cze­nie prze­ciw­za­krze­po­we.

Więk­sze ry­zy­ko jest u pa­cjen­tów z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym, cu­krzy­cą, prze­by­tym już uda­rem mó­zgu, po 65. roku ży­cia. Do­dat­ko­wo u każ­de­go cho­re­go wy­li­cza się ry­zy­ko krwa­wie­nia, bo leki te mogą po­wo­do­wać dzia­ła­nia nie­po­żą­da­ne zwią­za­ne z krwa­wie­niem.

Dużo punk­tów w ska­li ry­zy­ka krwa­wie­nia rzad­ko sta­no­wi prze­ciw­wska­za­nie do włą­cze­nia le­cze­nia – na­ka­zu­je na­to­miast za­sta­no­wić się, jak po­pra­wić zdro­wie cho­re­go, by do tego krwa­wie­nia w trak­cie le­cze­nia nie do­szło.

Obec­nie dys­po­nu­je­my 2 ro­dza­ja­mi te­ra­pii

Sta­re do­ust­ne an­ty­ko­agu­lan­ty

Na­le­ży do nich ace­no­cu­ma­rol i war­fa­ry­na, kie­dyś po­wszech­ne, obec­nie to­wa­rzy­stwa kar­dio­lo­gicz­ne ra­czej od nich od­cho­dzą. Pa­cjen­ci, u któ­rych pre­fe­ro­wa­ne są te leki, a wła­ści­wie ko­niecz­ne do sto­so­wa­nia to pa­cjen­ci z mi­go­ta­niem przed­sion­ków i istot­nym zwę­że­niem za­staw­ki mi­tral­nej w ser­cu, pa­cjen­ci z me­cha­nicz­ną (sztucz­ną) za­staw­ką. Czę­sto też są to leki z wy­bo­ru pa­cjen­ta, sta­re an­ty­ko­agu­lan­ty po­rów­na­niu do NOAC są dużo tań­sze oraz re­fun­do­wa­ne.

Sta­re leki wy­ma­ga­ją co­mie­sięcz­ne­go ozna­cza­nia z krwi tzw. wskaź­ni­ka INR, któ­ry mówi o tym czy pa­cjent ma do­brze roz­rze­dzo­ną krew. Co mie­siąc też na­stę­pu­je de­cy­zja czy daw­ka bę­dzie kon­ty­nu­owa­na czy z uwa­gi na za wy­so­ki/za ni­ski wy­nik INR trze­ba bę­dzie ją zmie­nić.

Na war­tość wskaź­ni­ka INR może wpły­wać wie­le sub­stan­cji oraz je­dze­nie – w trak­cie te­ra­pii na­le­ży uni­kać spo­ży­wa­nia du­żych ilo­ści wa­rzyw ka­pust­nych, po­nie­waż wpły­wa­ją one na stę­że­nie leku we krwi.

Po­mia­ry INR mogą się wy­da­wać skom­pli­ko­wa­ne. Cho­rzy, któ­rzy nie mają wy­bo­ru, i cale ży­cie mu­szą sto­so­wać Ace­no­cu­ma­rol lub War­fa­ry­nę mogę wy­ko­ny­wać do­mo­we po­mia­ry INR. Słu­żą do tego spe­cjal­ne apa­ra­ty do po­mia­ru krze­pli­wo­ści.

NOAC, czy­li nowe do­ust­ne an­ty­ko­agu­lan­ty

Na­le­żą do nich Apik­sa­ban, Ri­wa­rok­sa­ban, Da­bi­ga­tran, Edok­sa­ban. Są to sto­sun­ko­wo nowe leki sto­so­wa­ne w te­ra­pii prze­ciw­za­krze­po­wej. Ich daw­ko­wa­nie za­leż­ne jest od wy­dol­no­ści ne­rek, dla­te­go przed włą­cze­niem le­cze­nia na­le­ży ozna­czyć pa­ra­me­try ner­ko­we (kre­aty­ni­na, egfr), a na­stęp­nie kon­tro­lo­wać co kil­ka mie­się­cy. Nie ma ko­niecz­no­ści ozna­cza­nia co mie­siąc wskaź­ni­ka INR i co­mie­sięcz­ne­go mo­dy­fi­ko­wa­nia daw­ki. Przy re­gu­lar­nym daw­ko­wa­niu, lek ma sta­łe stę­że­nie we krwi i za­pew­nia opty­mal­ne wła­ści­wo­ści prze­ciw­za­krze­po­we.

Le­cze­nie prze­ciw­za­krze­po­we jest naj­waż­niej­sze, nie wol­no go tak po pro­stu prze­ry­wać – a pa­cjen­ci czę­sto mają po­my­sły, by z bła­hych po­wo­dów od­sta­wiać le­cze­nie.

O tym, kie­dy te leki od­sta­wić przed za­bie­giem ope­ra­cyj­nym i czy trze­ba je od­sta­wiać przez wi­zy­tą u sto­ma­to­lo­ga za­wsze de­cy­du­je le­karz!

Mia­łam pa­cjen­ta, któ­ry przy­go­to­wy­wał się do ope­ra­cji i tak so­lid­nie się do tego przy­ło­żył, że leki prze­ciw­za­krze­po­we od­sta­wił już mie­siąc przed tak, by krew na ope­ra­cje nie była rzad­ka! Na całe szczę­ście wszyst­ko skoń­czy­ło się do­brze. A nie­ste­ty, nie raz wi­dzia­łam udar u pa­cjen­ta, któ­ry na­gle po­sta­no­wił od­sta­wić leki.

Do­mo­wy spo­sób na mi­go­ta­nie przed­sion­ków?

Czę­sto pa­cjen­ci py­ta­ją czy mogą sto­so­wać prze­ciw­za­krze­po­wo aspi­ry­nę? Nie mogą. Aspi­ry­na jest nie­sku­tecz­na w pro­fi­lak­ty­ce wy­stą­pie­nia uda­ru mogą w mi­go­ta­niu przed­sion­ków.

Owszem jest świet­nym le­kiem w pro­fi­lak­ty­ce cho­ro­by wień­co­wej, po za­wa­le ser­ca itp., ale nie na­da­je się zu­peł­nie to za­po­bie­ga­nia two­rze­niu za­krze­pów w mi­go­czą­cych przed­sion­kach.

Za­mknię­cie uszka le­we­go przed­sion­ka

Jest jed­ną z me­tod le­cze­nia, za­le­ca­ną głów­nie dla pa­cjen­tów nie­to­le­ru­ją­cych le­cze­nia prze­ciw­krze­pli­we­go lub dla pa­cjen­tów z po­wi­kła­nia­mi le­cze­nia prze­ciw­krze­pli­we­go.

Za­my­ka­jąc uszko, czy­li miej­sce, w któ­rym krew pły­nie wol­niej i two­rzą się za­krze­py ob­ni­ża­my ry­zy­ko uda­ru mó­zgu. Za­mknię­cie uszka wy­ko­nu­je się po­przez wsta­wie­nia tzw. okul­de­ra. Oklu­der z wy­glą­du przy­po­mi­na pa­ra­sol­kę, za­kła­da się go przez na­czy­nia uda, czy­li za­bieg wy­ko­ny­wa­ny jest bez roz­ci­na­nia klat­ki pier­sio­wej (zwy­kle tego naj­bar­dziej boja się pa­cjen­ci).

Moż­li­we jest też chi­rur­gicz­ne zszy­cie uszka. Ten za­bieg za­zwy­czaj wy­ko­ny­wa­ny jest w trak­cie in­nej ope­ra­cji kar­dio­chi­rur­gicz­nej, jak­by przy oka­zji.

Le­cze­nie na­pa­du mi­go­ta­nia przed­sion­ków

Le­cze­nie na­pa­dów mi­go­ta­nia za­le­ży od tego czy ma sil­ne ob­ja­wy (bar­dzo szyb­kie bi­cie ser­ca, dusz­ność, ból w klat­ce pier­sio­wej itp.) i jak to­le­ru­je aryt­mie.

Za­zwy­czaj na­pad mi­go­ta­nia ustę­pu­je sa­mo­ist­nie, ale je­śli cho­ry źle to­le­ru­je aryt­mie to pra­wi­dło­wy rytm moż­na przy­wró­cić po­da­jąc leki (far­ma­ko­wer­sja) lub wy­ko­nu­jąc kar­dio­wer­sję elek­trycz­ną.

Kar­dio­wer­sja elek­trycz­na to przy­wró­ce­nie pra­wi­dło­we­go ryt­mu ser­ca ener­gia elek­trycz­na. Z ze­wnątrz wy­glą­da tak samo jak na fil­mach, gdy do­cho­dzi do za­trzy­ma­nia krą­że­nia, przy­kła­da się łyż­ki de­fi­bry­la­to­ra i się strze­la.

Kar­dio­wer­sje wy­ko­nu­je się w krót­ko­trwa­łym znie­czu­le­niu. Kar­dio­wer­sja może być na­gła, je­śli mi­go­ta­nie trwa po­ni­żej 48 go­dzin lub pla­no­wa, gdy przy mi­go­ta­niu prze­trwa­łym nie uda­je się le­ka­mi przy­wró­cić ryt­mu.

Do kar­dio­wer­sji pla­no­wej cho­ry musi przy­go­to­wać się le­ka­mi prze­ciw­krze­pli­wy­mi. Przy na­głym umia­row­nie­nia ja­kie po­wo­du­je kar­dio­wer­sja, może ode­rwać się skrze­pli­na i wy­stą­pić udar.

Le­cze­nie prze­wle­kle

W le­cze­niu prze­wle­kłym w celu utrzy­ma­nia pra­wi­dło­we­go ryt­mu ser­ca, czy­li tzw. ryt­mu za­to­ko­we­go lub ogra­ni­cze­niu na­pa­dów mi­go­ta­nia przed­sion­ków do mi­ni­mum sto­su­je się lek an­ty­aryt­micz­ny. Do wy­bo­ru jest kil­ka sub­stan­cji (m.in. so­ta­lol, pro­pa­fe­non, amio­da­ron) a to, jaki lek otrzy­ma cho­ry za­le­ży od wy­dol­no­ści ser­ca, obec­no­ści in­nych cho­rób, wie­ku itp.

W przy­pad­ku, gdy mi­go­ta­nie jest utrwa­lo­ne i nie ma szans, by pra­wi­dło­wy rytm ser­ca wró­cił, sto­su­je się le­cze­nie kon­tro­lu­ją­ce rytm ser­ca, czy­li dba się o to, by rytm ser­ca był wol­niej­szy.

Mi­go­ta­nie czę­sto po­wo­du­je bar­dzo szyb­kie bi­cie ser­ca, nie­przy­jem­ne dla cho­re­go a do tego po­wo­du­ją­ce co­raz więk­szą nie­wy­dol­ność ser­ca. Więc tu w le­cze­niu wy­ko­rzy­stu­je się leki zwal­nia­ją­ce ser­ce (beta blo­ke­ry, we­ra­pa­mil, dil­tia­zem, di­gok­sy­nę) i też to, jaki lek zo­sta­nie wy­bra­ny za­le­ży od ob­cią­że­nia in­ny­mi cho­ro­ba­mi, wy­dol­no­ści ser­ca itp.

Czy mi­go­ta­nie moż­na trwa­le wy­le­czyć?

W celu trwa­łe­go usu­nię­cia aryt­mii sto­su­je się le­cze­nie za­bie­go­we zwa­ne abla­cją. Abla­cja po­le­ga na trwa­łym „wy­eli­mi­no­wa­niu” miejsc, w ser­cu któ­re od­po­wie­dzial­ne są na wy­wo­ła­nie aryt­mii.

Do abla­cji wy­ko­rzy­stu­je się naj­czę­ściej prąd o czę­sto­tli­wo­ści ra­dio­wej – elek­tro­da wpro­wa­dzo­na do ser­ca na­grze­wa się i na­stęp­nie punk­to­wo ko­agu­lu­je a mó­wiąc po­tocz­nie wy­pa­la się tkan­ki w ser­cu.

Cza­sem sto­su­je się krio­abla­cję, czy­li za­mra­ża­nie tka­nek. Po­dob­nie jak z za­my­ka­niem uszka moż­li­we jest rów­nież wy­ko­na­nie abla­cji chi­rur­gicz­nej, któ­ra za­zwy­czaj wy­ko­nu­je się w trak­cie in­nej ope­ra­cji kar­dio­chi­rur­gicz­ne np. przy wsz­cze­pia­niu za­staw­ki czy ope­ra­cji wsz­cze­pie­nia by-pas­sów.

Le­cze­nie wspo­ma­ga­ją­ce

Jak w wie­lu in­nych cho­ro­bach tak i w mi­go­ta­niu przed­sion­ków, eli­mi­na­cja czyn­ni­ków wy­zwa­la­ją­cych mi­go­ta­nie po­zwa­la na ogra­ni­cze­nie na­pa­dów.

Mi­go­ta­nie przed­sion­ków czę­sto wy­stę­pu­je u osób nad­uży­wa­ją­cych al­ko­ho­lu. Od­sta­wie­nie go po­wo­du­je zmniej­sze­nie ilo­ści na­pa­dów mi­go­ta­nia. Nie­ste­ty al­ko­hol zwięk­sza ry­zy­ko krwa­wie­nia u osób przyj­mu­ją­cych leki prze­ciw­za­krze­po­we, dla­te­go w trak­cie te­ra­pii na­le­ży zre­du­ko­wać ilość wy­pi­ja­nych trun­ków a na­le­pi cał­ko­wi­cie zre­zy­gno­wać z pro­cen­tów.

Kawa a wła­ści­wie ko­fe­ina nie zwięk­sza na­pa­dów mi­go­ta­nia przed­sion­ków. Jed­nak po ka­wie czę­sto przy­spie­sza ser­ce, dla­te­go cho­rzy mogą od­czu­wać róż­ne­go ro­dza­ju ko­ła­ta­nia ser­ca, któ­re nie są mi­go­ta­niem przed­sion­ków. Je­śli tak się dzie­je na­le­ży zre­du­ko­wać ilość spo­ży­wa­nej ko­fe­iny.

Mi­go­ta­nie przed­sion­ków w cią­ży

Oczy­wi­ście jest moż­li­we. Szcze­gól­nie u ko­biet, któ­re mają stwier­dzo­ną wadę ser­ca, lub któ­re w dzie­ciń­stwie były ope­ro­wa­ne z po­wo­du wro­dzo­nej wady ser­ca. Ob­ja­wem mi­go­ta­nia naj­czę­ściej jest szyb­kie bi­cie ser­ca, a to może pro­wa­dzić do złe­go sa­mo­po­czu­cia, osła­bie­nia, za­wro­tów gło­wy, omdle­nia itp.

Cią­ża jest też sta­nem nie­krze­pli­wo­ści, w któ­rym ła­twiej do­cho­dzi do two­rze­nia za­krze­pów. Waż­ne jest od­po­wied­nio szyb­kie włą­cze­nie le­cze­nia prze­ciw­krze­pli­we­go lek­kim do­ust­nym lub w po­sta­ci za­strzy­ków (he­pa­ry­ny).

W cią­ży za­bro­nio­ne jest sto­so­wa­nie le­ków z gru­py NOAC. Do­zwo­lo­ne jest włą­cza­nie nie­któ­rych le­ków zwal­nia­ją­cych rytm ser­ca, naj­czę­ściej sto­so­wa­ne tzw. B-blo­ke­ry oraz di­gok­sy­nę lub we­ra­pa­mil. W przy­pad­ku na­głe­go wy­stą­pie­nia mi­go­ta­nia przed­sion­ków, któ­re po­wo­du­je za­bu­rze­nia he­mo­dy­na­micz­ne a tym sa­mym duże ry­zy­ko dla ko­bie­ty lub dla dziec­ka moż­na wy­ko­nać kar­dio­wer­sje elek­trycz­ną. Moż­li­we jest rów­nież po­da­nie do­żyl­ne le­ków umia­ro­wia­ją­cych.

Prze­czy­taj rów­nież:

• Mi­go­ta­nie przed­sion­ków – ob­ja­wy i dia­gno­za