Po­wi­kła­nia zwią­za­ne z cu­krzy­cą do­ty­czą pra­wie wszyst­kich struk­tur oka. Naj­częst­szą, ale też naj­cięż­szą, po­nie­waż mo­gą­cą pro­wa­dzić do śle­po­ty jest re­ti­no­pa­tia cu­krzy­co­wa i zwią­za­ny z nią cu­krzy­co­wy obrzęk plam­ki.

Re­ti­no­pa­tia do­ty­czy każ­de­go typu cu­krzy­cy – czę­ściej roz­wi­ja się u pa­cjen­tów z cu­krzy­cą typu 1, ale do­ty­czy też pa­cjen­tów z cu­krzy­cą typu 2.

Jak po­wsta­je re­ti­no­pa­tia cu­krzy­co­wa?

Naj­czę­ściej uszko­dzo­ne przez wy­so­kie stę­że­nie cu­kru zo­sta­ją małe na­czy­nia krwio­no­śne, któ­re od­ży­wia­ją siat­ków­kę oka. W prze­bie­gu re­ti­no­pa­tii ob­ser­wu­je­my licz­ne zmia­ny: mi­kro­tęt­nia­ki, wy­się­ki i wy­bro­czy­ny, ob­sza­ry z za­ni­kiem prze­pły­wu tzw. „kłęb­ki waty”.

Naj­bar­dziej za­gro­że­ni roz­wo­jem po­wi­kłań ocznych są pa­cjen­ci z nie­rów­na­ny­mi cu­kra­mi i z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym. Waż­nym czyn­ni­kiem jest rów­nież czas – im dłu­żej trwa cho­ro­ba tym czę­ściej wy­stę­pu­ją jej po­wi­kła­nia.

Na po­cząt­ku cu­krzy­cy typu 1 re­ti­no­pa­tię spo­ty­ka się spo­ra­dycz­nie, a po­wy­żej 15 lat ży­cia z cho­ro­bą re­ti­no­pa­tia wy­stę­pu­je aż u 98% cho­rych.

Ob­ja­wy re­ti­no­pa­tii cu­krzy­co­wej

Re­ti­no­pa­tia w po­cząt­ko­wym okre­sie roz­wo­ju po­zo­sta­je zu­peł­nie bez­ob­ja­wo­wa. Dla­te­go waż­ne są co­rocz­ne ba­da­nia oku­li­stycz­ne, by już na wcze­snym eta­pie wy­kryć na dnie oka zmia­ny, któ­re nie dają jesz­cze ob­ja­wów.

W póź­niej­szym eta­pie cho­ro­by mogą po­ja­wić się nie­spe­cy­ficz­ne ob­ja­wy:

• nie­wy­raź­ne wi­dze­nie,
• słab­sze wi­dze­nie w ciem­no­ści,
• fa­lo­wa­nie ob­ra­zu,
• „musz­ki, kłacz­ki” w polu wi­dze­nia.

Jak wy­kryć re­ti­no­pa­tię?

Naj­prost­szym ba­da­niem umoż­li­wia­ją­cym roz­po­zna­nie re­ti­no­pa­tii cu­krzy­co­wej jest oku­li­stycz­ne ba­da­nie dna oczu po uprzed­nim roz­sze­rze­niu źre­nic spe­cjal­ny­mi kro­pel­ka­mi.

U cho­rych z cu­krzy­cą typu 1 ba­da­nie oku­li­stycz­ne po­win­no być wy­ko­ny­wa­ne co­rocz­nie, po­cząw­szy od 5 roku od roz­po­zna­nia cho­ro­by. Pa­cjen­ci z cu­krzy­cą typu 2 po­win­ni być skie­ro­wa­ni na ba­da­nie oku­li­stycz­ne w mo­men­cie usta­le­nia roz­po­zna­nia, a na­stęp­nie wy­ko­ny­wać je przy­najm­niej raz w roku.

Do ba­dań spe­cja­li­stycz­nych umoż­li­wia­ją­cych do­kład­ną oce­nę oczu za­li­cza­my:

• an­gio­gra­fię flu­ore­sce­ino­wą (AF) siat­ków­ki, z uży­ciem nie­wiel­kiej ilo­ści środ­ka kon­tra­sto­we­go,
• optycz­ną ko­he­rent­ną to­mo­gra­fię siat­ków­ki (OCT),
• la­se­ro­wą to­mo­gra­fię siat­ków­ki (HRT).

Le­cze­nie re­ti­no­pa­tii cu­krzy­co­wej

Naj­waż­niej­szą role w pro­fi­lak­ty­ce i le­cze­niu cho­ro­by od­gry­wa pra­wi­dło­wa kon­tro­la cu­kru. Do­dat­ko­wo istot­ne zna­cze­nie ma:

• utrzy­my­wa­nie pra­wi­dło­wych wła­ści­wych war­to­ści ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go,
• le­cze­nie za­bu­rzeń li­pi­do­wych,
• za­prze­sta­nie pa­le­nia ty­to­niu.

W le­cze­niu za­awan­so­wa­nych po­sta­ci re­ti­no­pa­tii cu­krzy­co­wej ko­niecz­ne może być spe­cja­li­stycz­ne le­cze­nie oku­li­stycz­ne:

• Leki wstrzy­ki­wa­ne do wstrzy­ki­wa­nia do środ­ka oka (cia­ła szkli­ste­go) –po­da­je się pre­pa­ra­ty zmniej­sza­ją­ce stę­że­nie czyn­ni­ka wzro­stu co może za­trzy­mać roz­rost no­wych na­czyń krwio­no­śnych.
• La­se­ro­te­ra­pia – ma na celu znisz­cze­nie nie­pra­wi­dło­wych na­czyń krwio­no­śnych, któ­re po­wo­du­ją uszko­dze­ni wzro­ku.
• Le­cze­nie chi­rur­gicz­ne tzw. wi­trek­to­mia sto­so­wa­na w za­awan­so­wa­nych przy­pad­kach w od­war­stwie­niu siat­ków­ki lub krwo­to­ku do cia­ła szkli­ste­go.

Oso­by cho­ru­ją­ce na cu­krzy­cę są do­dat­ko­wo na­ra­żo­ne na ma­kro- i mi­kro­na­czy­nio­we po­wi­kła­nia w róż­nych na­rzą­dach, któ­re są wy­ni­kiem nie tyl­ko wa­hań po­zio­mu cu­kru, ale i sta­na­mi za­pal­ny­mi w tkan­kach. Dla­te­go dbaj­cie o so­bie i mo­ni­to­ruj­cie swo­ją cho­ro­bę re­gu­lar­nie.

Prze­czy­taj rów­nież:

• Cu­krzy­ca typu 2 – przy­czy­ny i ob­ja­wy
• Co to jest sto­pa cu­krzy­co­wa?