Cho­ro­by prze­no­szo­ne dro­gą płcio­wą, in­a­czej na­zy­wa­ne cho­ro­ba­mi we­ne­rycz­ny­mi wy­wo­ły­wa­ne są przez bak­te­rie, wi­ru­sy, grzy­by, pier­wot­nia­ki oraz pa­so­ży­ty, któ­re są na­by­wa­ne i prze­no­szo­ne pod­czas ak­tyw­no­ści sek­su­al­nej.

Do za­ka­że­nia do­cho­dzi przez kon­tak­ty sek­su­al­ne, czy­li pod­czas sto­sun­ku po­chwo­we­go, anal­ne­go lub oral­ne­go nie­za­bez­pie­czo­ne­go pre­zer­wa­ty­wą, z cho­rą oso­bą lub no­si­cie­lem da­nej cho­ro­by.

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne sta­no­wią istot­ny pro­blem spo­łecz­ny – do­ty­czą na­sto­lat­ków, ko­biet i męż­czyzn w wie­ku roz­rod­czym, a tak­że ko­biet w cią­ży, rów­nież no­wo­rod­ków.

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne czę­sto nie dają ob­ja­wów, a po­wo­du­ją póź­ne po­wi­kła­nia.

Spis tre­ści:

1. Cho­ro­by we­ne­rycz­ne – sta­ty­sty­ki
2. Cho­ro­by we­ne­rycz­ne – ob­ja­wy
3. Ro­dza­je cho­rób we­ne­rycz­nych
4. Pro­fi­lak­ty­ka
5. Co w przy­pad­ku in­fek­cji?

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne w Pol­sce i na świe­cie

W 2021 roku Cen­ters for Di­se­ase Con­trol and Pre­ven­tion (CDC) wy­da­ło ob­szer­ne wy­tycz­ne do­ty­czą­ce dia­gno­zo­wa­nia i le­cze­nia cho­rób prze­no­szo­nych dro­gą płcio­wą, zwłasz­cza, że wzra­sta czę­stość tych in­fek­cji.

W Pol­sce licz­ba no­wych za­cho­ro­wań rów­nież się zwięk­sza, nie­ste­ty sta­ty­sty­ki z ostat­nich lat są za­bu­rzo­ne przez trud­no­ści dia­gno­stycz­ne zwią­za­ne z okre­sem pan­de­mii.

Ra­port CDC 2020:

• chla­my­dia: 1,6 mln przy­pad­ków (spa­dek 1,2% w po­rów­na­niu do 2016 r.);
• rze­żącz­ka: 677 769 przy­pad­ków (wzrost 45% do 2016 r.);
• kiła: 133 945 przy­pad­ków (wzrost 52% do 2016 r.);
• kiła wro­dzo­na u no­wo­rod­ka: 2 148 przy­pad­ków (wzrost 235% do 2016 r.).

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne – ob­ja­wy

Ob­ja­wy cho­rób prze­no­szo­nych dro­gą płcio­wą mogą po­ja­wiać się w róż­nych czę­ściach cia­ła, nie tyl­ko w oko­li­cy na­rzą­dów płcio­wych. Nie­któ­re cho­ro­by we­ne­rycz­ne mogą prze­bie­gać bez­ob­ja­wo­wo lub ską­po­obja­wo­wo, zwłasz­cza u ko­biet.

To, co po­win­no za­nie­po­ko­ić to upła­wy lub rop­na wy­dzie­li­na z po­chwy lub pe­ni­sa, nie­pra­wi­dło­we krwa­wie­nie z dróg rod­nych, po­ja­wie­nie się zmian przy­po­mi­na­ją­cych owrzo­dze­nie, pę­che­rze lub grud­ki na war­gach sro­mo­wych, pe­ni­sie lub w ja­mie ust­nej.

Zwró­cić uwa­gę po­win­no też pie­cze­nie, swę­dze­nie sro­mu lub po­chwy, a tak­że pro­ble­my z od­da­wa­niem mo­czu lub ból przy mik­cji, ból w pod­brzu­szu lub po­więk­sze­nie wę­złów chłon­nych pa­chwi­no­wych.

Żad­na nie­po­ko­ją­ca zmia­na zwią­za­na z oko­li­ca­mi in­tym­ny­mi nie po­win­na zo­stać zi­gno­ro­wa­na.

Nie­zwy­kle istot­nym czyn­ni­kiem jest czas – roz­wój cho­ro­by we­ne­rycz­nej może prze­bie­gać po­cząt­ko­wo bar­dzo ła­god­nie, lecz nie moż­na so­bie po­zwo­lić na uśpie­nie czuj­no­ści. Od­wle­ka­nie wi­zy­ty u le­ka­rza np. ze wzglę­du na wstyd je­dy­nie po­gar­sza sy­tu­ację.

Ro­dza­je cho­rób we­ne­rycz­nych

Cho­ro­by prze­no­szo­ne dro­gą płcio­wą mo­że­my po­dzie­lić na dwie gru­py: ze wzglę­du na czyn­nik je wy­wo­łu­ją­cy i na te po­dzie­lo­ne we­dług ob­ja­wów.

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne po­dzie­lo­ne ze wzglę­du na czyn­nik je wy­wo­łu­ją­cy:

Bak­te­rie:

• kiła,
• rze­żącz­ka,
• chla­my­dia,
• my­ko­pla­zma,
• wrzód we­ne­rycz­ny,
• ziar­ni­ca we­ne­rycz­na pa­chwin,
• ziar­ni­niak pa­chwi­no­wy.

Wi­ru­sy:

• HSV1 i HSV2,
• HPV,
• mię­czak za­kaź­ny,
• HIV,
• HCV,
• HBV.

Pier­wot­nia­ki:

• rzę­si­stek po­chwo­wy.

Pa­so­ży­ty:

• świerzb,
• wsza­wi­ca ło­no­wa.

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne po­dzie­lo­ne ze wzglę­du na ob­ja­wy:

Prze­bie­ga­ją­ce z owrzo­dze­niem na na­rzą­dach rod­nych lub oko­li­cy:

• kiła,
• HSV, czy­li opryszcz­ka,
• wrzód we­ne­rycz­ny,
• ziar­ni­ca we­ne­rycz­na pa­chwin.

Prze­bie­ga­ją­ce z za­pa­le­niem, nie­pra­wi­dło­wą wy­dzie­li­ną:

• chla­my­dia,
• rze­żącz­ka,
• rzę­sist­ko­wi­ca.

Cho­ro­by nie­da­ją­ce ob­ja­wów w oko­li­cy na­rzą­dów płcio­wych:

• HIV,
• HCV,
• HBV,
• HPV – wi­ru­sy mo­gą­ce wy­wo­łać cho­ro­by śmier­tel­ne.

Cho­ro­by we­ne­rycz­ne – pro­fi­lak­ty­ka

Naj­waż­niej­sze to uni­kać przy­god­nych sto­sun­ków sek­su­al­nych bez za­bez­pie­cze­nia. Udo­wod­nio­no, że kon­se­kwent­nie i w pra­wi­dło­wy spo­sób użyt­ko­wa­ne pre­zer­wa­ty­wy za­bez­pie­cza­ją przed za­ka­że­niem HIV (u osób re­gu­lar­nie współ­ży­ją­cych z part­ne­rem HIV do­dat­nim) oso­bę ujem­ną w 71-80%. Do­dat­ko­wo zmniej­sza­ją ry­zy­ko ta­kich in­fek­cji jak za­ka­że­nia chla­my­dią, rze­żącz­ką, rzę­sist­ko­wi­cą oraz WZW typ B.

Na­le­ży pa­mię­tać, że pra­wi­dło­we użyt­ko­wa­nie pre­zer­wa­ty­wy, to zmie­nia­nie jej po każ­dym ak­cie sek­su­al­nym.

Cie­ka­wost­ką jest, też że męż­czyź­ni ob­rze­za­ni mają mniej­sze ry­zy­ko in­fek­cji HIV, a tak­że in­nych za­ka­żeń prze­no­szo­nych dro­gą płcio­wą.

Ist­nie­je też pro­fi­lak­ty­ka w po­sta­ci szcze­pień ochron­nych – więk­szość mło­dych osób w Pol­sce jest za­szcze­pio­na prze­ciw WZW typ B. Mamy tak­że szcze­pie­nie prze­ciw wi­ru­so­wi HPV, któ­ry jest od­po­wie­dzial­ny za po­nad 90% ra­ków szyj­ki ma­ci­cy i prze­no­szo­ny przez kon­tak­ty sek­su­al­ne.

Co w przy­pad­ku in­fek­cji?

W przy­pad­ku po­dej­rze­nia in­fek­cji prze­no­szo­nej dro­gą płcio­wą, bez­względ­nie po­win­naś skon­tak­to­wać się z le­ka­rzem i pod­dać dia­gno­sty­ce. Le­karz na pod­sta­wie wy­wia­du i ba­da­nia za­pro­po­nu­je dal­sze po­ste­po­wa­nie, okre­śli ry­zy­ko i wdro­ży ade­kwat­ne le­cze­nie, a tak­że w przy­pad­ku po­twier­dze­nia za­ka­że­nia cho­ro­bą we­ne­rycz­ną za­le­ci po­in­for­mo­wa­nie i le­cze­nie part­ne­rów sek­su­al­nych z ostat­nich 3 mie­się­cy.

Za­ka­że­nia chla­my­dia­mi, kiłą czy też rze­żącz­ką le­czy się an­ty­bio­ty­ka­mi, na­to­miast w przy­pad­ku ry­zy­ka in­fek­cji wi­ru­sem HIV moż­li­we jest za­sto­so­wa­nie pro­fi­lak­ty­ki po­eks­po­zy­cyj­nej pod po­sta­cią le­ków an­ty­re­tro­wi­ru­so­wych.

Prze­czy­taj rów­nież:

• In­fek­cje in­tym­ne – jak za­po­bie­gać in­fek­cjom in­tym­nym
• Ja­kie ba­da­nia po­win­nam wy­ko­nać przy upła­wach?

Źró­dła:

https://www.cdc.gov/std/sta­ti­stics/2020/de­fault.htm