Co­raz wię­cej z nas ma świa­do­mość, dla­cze­go war­to chro­nić skó­rę przed szko­dli­wym dzia­ła­niem pro­mie­ni UV – dzię­ki cze­mu chęt­niej się­ga­my po ko­sme­ty­ki z wy­so­ki­mi fil­tra­mi SPF.

Jed­nak gdy w tym kon­tek­ście mamy brać rów­nież pod uwa­gę oku­la­ry prze­ciw­sło­necz­ne, to nadal czę­ściej po­strze­ga­my je jako mod­ny do­da­tek, a dużo rza­dziej jako pro­fi­lak­ty­kę zdro­wot­ną. Na do­da­tek ku­pu­je­my je w „sie­ciów­kach” czy na wa­ka­cyj­nych kra­mach, przy tym mo­de­le bez żad­nych ate­stów i z wąt­pli­wy­mi fil­tra­mi. To duży błąd i nie­bez­pie­czeń­stwo dla oczu!

Tym­cza­sem oku­la­ry poza tym, że są do­dat­kiem do let­nich sty­li­za­cji i zwy­czaj­nym fil­trem przy­ciem­nia­ją­cym ob­raz w sło­necz­ne dni, mu­szą speł­niać swo­je funk­cje zdro­wot­ne, czy­li chro­nić na­sze oczy przed pro­mie­nio­wa­niem.

Jak dzia­ła świa­tło UV?

Świa­tło UV jest szko­dli­we dla pra­wie wszyst­kich struk­tur oka – po­wiek, so­cze­wek, ro­gó­wek, choć część pro­mie­ni do­cho­dzi też do siat­ków­ki. Po­ziom pro­mie­nio­wa­nia UVA jest pra­wie nie­zmien­ny w cią­gu dnia, pro­mie­nio­wa­nie UVB jest in­ten­syw­niej­sze la­tem, w po­łu­dnie oraz na du­żych wy­so­ko­ściach i miej­scach po­łoż­nych bli­żej rów­ni­ka.

Cho­ro­ba­mi spo­wo­do­wa­ny­mi nad­mier­nym i prze­wle­kłym na­ra­że­niem na pro­mie­nio­wa­nie UV są uszko­dze­nia mię­dzy in­ny­mi ro­gów­ki, zwy­rod­nie­nie plam­ki żół­tej oraz za­ćma.

I te­raz cie­ka­wost­ka: do uszko­dzeń pro­mie­nio­wa­niem ul­tra­fio­le­to­wym czę­sto do­cho­dzi, gdy świa­tło sło­necz­ne od­bi­ja się od po­wierzch­ni – wody, pia­sku, ale też od śnie­gu czy lodu. Wów­czas od­bi­ja­ne jest pra­wie 85% pro­mie­ni przez co zna­czą­co wzra­sta in­ten­syw­ność eks­po­zy­cji.

U osób prze­wle­kle na­ra­żo­nych na duże na­sło­necz­nie­nie, szcze­gól­nie świa­tłem od­bi­tym od po­wierzch­ni np. sur­fe­rzy, ry­ba­cy może wy­stą­pić skrzy­dlik (pte­ry­gium), czy­li zwy­rod­nie­nie spo­jów­ki.

Zwy­rod­nie­nie plam­ki żół­tej

Zwy­rod­nie­nie plam­ki żół­tej to cho­ro­ba roz­wi­ja­ją­ca się w cza­sie, i nie­ste­ty jest naj­częst­szą przy­czy­ną cał­ko­wi­tej utra­ty wzor­ku u osób po 60. roku ży­cia. Jed­nym z jej czyn­ni­ków jest tzw. prze­wle­kły stres oksy­da­cyj­ny, na któ­re­go wzrost ma wpływ pro­mie­nio­wa­nie UV.

De­li­kat­na skó­ra po­wiek, któ­ra jest naj­cień­szą skó­rą na­sze­go cia­ła rów­nież jest dużo bar­dziej wraż­li­wa na nisz­czy­ciel­ską moc słoń­ca. Pro­mie­nie po­wo­du­ją su­chość, utra­tę ela­stycz­no­ści, zwiot­cze­nie.

Oczy­wi­ście nie moż­na tu nie wspo­mnieć o no­wo­two­rach skó­ry – raku pod­staw­no­ko­mór­ko­wym, kol­czy­sto­ko­mór­ko­wym i czer­nia­ku. Jed­nym z naj­waż­niej­szych czyn­ni­ków ry­zy­ka roz­wo­ju raka jest na­ra­że­nie na pro­mie­nio­wa­nie UV szcze­gól­nie w pierw­szych dwóch de­ka­dach ży­cia. Czy­li szcze­gól­nie o ochro­nę po­wiek (ale oczy­wi­ście ca­łej skó­ry) na­le­ży dbać już u dzie­ci i mło­dych do­ro­słych.

Za każ­dym ra­zem, gdy spę­dzasz czas na świe­żym po­wie­trzu, noś ka­pe­lusz lub czap­kę z dasz­kiem i ko­niecz­nie oku­la­ry prze­ciw­sło­necz­ne, któ­re za­pew­nia­ją ochro­nę przed pro­mie­nio­wa­niem UV.

No­sząc oku­la­ry prze­ciw­sło­necz­ne blo­ku­ją­ce pro­mie­nio­wa­nie UV, mo­żesz bez­piecz­nie cie­szyć się la­tem, jed­no­cze­śnie zmniej­sza­jąc ry­zy­ko cho­rób oczu i no­wo­two­rów.

Jak chro­nić oczy przez cały rok?

• Noś oku­la­ry prze­ciw­sło­necz­ne. Wy­bie­raj te z ate­stem i do­bry­mi fil­tra­mi.
• Chroń wzrok no­sząc czap­kę z dasz­kiem lub ka­pe­lusz z sze­ro­kim ron­dem.
• Pro­mie­nio­wa­nie jest naj­więk­sze w go­dzi­nach 12:00-15:00, je­śli mo­żesz uni­kaj ak­tyw­no­ści na świe­żym po­wie­trzu w tych go­dzi­nach.
• Szcze­gól­na ostroż­ność za­cho­waj w trak­cie upra­wia­nia spor­tów! Pro­mie­nie sło­necz­ne sil­nie od­bi­ja­ją się od wody, pia­sku, lodu i śnie­gu.
• Nig­dy nie patrz bez­po­śred­nio na słoń­ce, po­nie­waż mo­żesz nie­od­wra­cal­nie znisz­czyć siat­ków­kę.
• Uni­kaj so­la­rium. So­la­rium sta­no­wi ta­kie samo za­gro­że­nie dla oczu i skó­ry, jak ze­wnętrz­ne świa­tło UV.
• Raz w roku wy­ko­nuj kon­tro­l­ne ba­da­nie oczu u oku­li­sty.

Źró­dło:

• Del­co­urt C, Co­ugnard-Grégo­ire A, Bo­niol M, et al. Li­fe­ti­me expo­su­re to am­bient ul­tra­vio­let ra­dia­tion and the risk for ca­ta­ract extrac­tion and age-re­la­ted ma­cu­lar de­ge­ne­ra­tion: the Alie­nor Stu­dy. In­vest Oph­thal­mol Vis Sci. 2014;55(11):7619-7627. Pu­bli­shed 2014 Oct 21. doi:10.1167/iovs.14-14471
• Oku­li­sty­ka dla le­ka­rzy POZ Mi­chał Wil­czyń­ski (red.) Wy­daw­nic­two: Me­di­cal Tri­bu­ne