Kie­dy by­łam na sta­żu z chi­rur­gii dzie­cię­cej, poza pra­cą na od­dzia­le mia­łam oka­zję cho­dzić rów­nież do po­rad­ni chi­rur­gicz­nej dla dzie­ci. Pa­cjen­ci, któ­rych tam przyj­mo­wa­li­śmy dzie­li­li się mniej wię­cej na 3 głów­ne gru­py:

• dzie­ci skie­ro­wa­ne do chi­rur­ga ce­lem ewen­tu­al­ne­go le­cze­nia (np. z prze­pu­kli­na­mi, stu­lej­ka­mi, nie­zstą­pio­ny­mi ją­dra­mi),
• dzie­ci, któ­re przy­szły na kon­tro­lę po le­cze­niu ope­ra­cyj­nym,
• dzie­ci, któ­re przy­cho­dzi­ły na kon­tro­lę po wi­zy­cie w SOR (naj­czę­ściej z po­wo­du ura­zów).

W związ­ku z tym, że był to czer­wiec, a więc okres wzmo­żo­nej ak­tyw­no­ści na dwo­rze, ta trze­cia gru­pa była za­zwy­czaj naj­licz­niej­sza. Nie zgad­nie­cie, gdzie dzie­ci z tej gru­py naj­czę­ściej do­zna­wa­ły ura­zu! Na po­pu­lar­nych ogro­do­wych tram­po­li­nach. I my­ślę, że przy­zna to więk­szość pe­dia­trów i chi­rur­gów przyj­mu­ją­cych dzie­ci „na ostro” – w se­zo­nie let­nim nie ma prak­tycz­nie dnia bez pa­cjen­ta, któ­ry do­znał ura­zu na tram­po­li­nie.

Czy chcę przez to po­wie­dzieć, że tram­po­li­ny to samo zło? Nie. Ale nie­ste­ty czę­sto spo­sób, w jaki dzie­ci z nich ko­rzy­sta­ją jest nie­pra­wi­dło­wy i zwięk­sza ry­zy­ko ura­zu. Do­dat­ko­wo o tyle o ile świa­do­mość zwią­za­na z po­ten­cjal­nym za­gro­że­niem wy­ni­ka­ją­cym z wy­pad­ku na ro­we­rze, nar­tach czy w przy­pad­ku po­sia­da­nia oczka wod­ne­go lub ba­se­nu w ogro­dzie jest po­wszech­na, to przy­znaj­cie, że mięk­kość tram­po­li­ny i obec­ność sia­tek ochron­nych daje nam złud­ne po­czu­cie bez­pie­czeń­stwa.

Ja­kie są za­le­ty ska­ka­nia?

Za­cznij­my od plu­sów ska­ka­nia na tram­po­li­nie – po­pra­wia ko­or­dy­na­cję ru­cho­wą i rów­no­wa­gę a tak­że spraw­ność fi­zycz­ną po­przez wzmoc­nie­nie siły mię­śnio­wej. Do­dat­ko­wo ma nie­kwe­stio­no­wa­ną za­le­tę w po­sta­ci ra­do­ści i świet­nej za­ba­wy u dziec­ka a po­nad­to daje moż­li­wość roz­ła­do­wa­nia emo­cji.

Ura­zy, stłu­cze­nia i zwich­nię­cia

Do mi­nu­sów moż­na za­li­czyć wspo­mnia­ną już ura­zo­wość (od drob­nych stłu­czeń, po­przez zwich­nię­cia na zła­ma­niach – rów­nież tych krę­go­słu­pa) oraz po­ten­cjal­ny szko­dli­wy wpływ na mię­śnie dna mied­ni­cy.

War­to więc wie­dzieć w ja­kich oko­licz­no­ściach te ura­zy po­wsta­ją. Naj­czę­ściej (ok. 3/4 przy­pad­ków), gdy na tram­po­li­nie ska­cze wię­cej niż jed­no dziec­ko oraz (nie­speł­na 80%), gdy dzie­ci ska­czą bez nad­zo­ru ro­dzi­ców.

Grup­ki dzie­ci ska­czą­cych na jed­nej tram­po­li­nie to bar­dzo czę­sty wi­dok i nie­ste­ty, pro­sta dro­ga do tzw. zła­ma­nia tram­po­li­no­we­go. Me­cha­nizm jego po­wsta­wa­nia wią­że się z tym, że gdy dwie oso­by ska­czą asyn­chro­nicz­nie i jed­na (zwłasz­cza cięż­sza) od­bi­ja się wcze­śniej, dru­ga upa­da­jąc tra­fia na sprę­ży­nu­ją­ce w górę pod­ło­że, któ­re za­miast amor­ty­zo­wać skok – ude­rza w nią.

Pa­mię­taj­my o za­sa­dach

Wła­śnie ze wzglę­du na ura­zo­wość Ame­ry­kań­ska Aka­de­mia Chi­rur­gów Or­to­pe­dów (AAOS) w ogó­le za­bra­nia ko­rzy­sta­nia z tram­po­lin dzie­ciom po­ni­żej 6. r.ż. na­to­miast Ame­ry­kań­ska Aka­de­mia Pe­dia­trii (AAP) za­le­ca pe­dia­trom od­ra­dza­nie pa­cjen­tom ko­rzy­sta­nia z do­mo­wych tram­po­lin. Je­śli jed­nak ro­dzi­ce na­le­ga­ją na ich uży­wa­nie, po­win­ni się sto­so­wać do po­niż­szych za­sad:

• tyl­ko jed­na oso­ba na tram­po­li­nie,
• dzie­ci ska­czą za­wsze pod nad­zo­rem ro­dzi­ców,
• uni­ka­nie ro­bie­nia salt (nie­uda­ne pró­by mogą za­koń­czyć się po­waż­nym ura­zem krę­go­słu­pa),
• ele­men­ty za­bez­pie­cza­ją­ce (np. siat­ka) nie zwal­nia­ją z obo­wiąz­ku za­cho­wa­nia czuj­no­ści,
• za­bez­pie­cze­nie sprę­ży­ny i prze­strze­nie mię­dzy nimi,
• re­gu­lar­ne spraw­dza­nie sta­nu tech­nicz­ne­go tram­po­li­ny,
• prze­cho­wy­wa­nie dra­bin­ki z dala od tram­po­li­ny (unik­nię­cie wej­ścia ma­lu­cha na tram­po­li­nę bez nad­zo­ru).

AAP za­le­ca do­dat­ko­wo upew­nić się, że po­sia­da­ne ubez­pie­cze­nie po­kry­wa ewen­tu­al­ne rosz­cze­nia osób, któ­re do­zna­ją ura­zu na na­szej tram­po­li­nie.