In­deks gli­ke­micz­ny – die­ta, ta­bel­ki, kla­sy­fi­ka­cja pro­duk­tów, re­żim ży­wie­nio­wy – z czym jesz­cze ko­ja­rzy Wam się to ha­sło i czy wie­cie, co tak na­praw­dę się pod nim kry­je?

Po­ję­cie in­dek­su gli­ke­micz­ne­go (IG) zo­sta­ło opi­sa­ne przez ba­da­czy: Jen­kin­sa i Wo­le­ve­ra w 1981 roku. Na­ukow­cy po­dzie­li­li pro­duk­ty spo­żyw­cze na 3 gru­py, w za­leż­no­ści od tego, w ja­kim stop­niu ich spo­ży­cie wpły­wa na tem­po wzro­stu i war­tość stę­że­nia glu­ko­zy we krwi po spo­ży­ciu po­sił­ku.

Jed­nak to co dla nas jest naj­waż­niej­sze, to ko­lej­ne ba­da­nia, prze­pro­wa­dzo­ne 20 lat póź­niej, któ­re do­pro­wa­dzi­ły do opu­bli­ko­wa­nia mię­dzy­na­ro­do­wych ta­bel IG. To wła­śnie one sta­no­wią dziś cen­ne źró­dło in­for­ma­cji na te­mat po­nad 2480 pro­duk­tów i po­traw. Czas się temu przyj­rzeć!

Spis tre­ści:

1. Do cze­go słu­ży in­deks gli­ke­micz­ny?
2. Co to jest in­deks gli­ke­micz­ny?
3. Czym jest ła­du­nek gli­ke­micz­ny?
4. Czy war­to wie­rzyć in­dek­so­wi?

Do cze­go słu­ży in­deks gli­ke­micz­ny?

Na co dzień z ta­be­la­mi IG spo­ty­ka­ją się oso­by, u któ­rych zdia­gno­zo­wa­no za­bu­rze­nia go­spo­dar­ki wę­glo­wo­da­no­wej (stan przed­cu­krzy­co­wy, cu­krzy­cę), po­nie­waż czę­sto tym pa­cjen­tom po­le­ca­na jest die­ta opie­ra­ją­ca się wła­śnie o pro­duk­ty z ni­skim in­dek­sem gli­ke­micz­nym. Taki spo­sób ży­wie­nia ma ko­rzyst­nie wpły­wać na po­ziom glu­ko­zy we krwi.

Na­to­miast war­to, aby każ­dy z nas po­sia­dał wie­dzę na ten te­mat, dzię­ki cze­mu bę­dzie­my świa­do­mi, jak kon­kret­ny po­si­łek może wpły­nąć na na­sze sa­mo­po­czu­cie, a tak­że w per­spek­ty­wie dłuż­sze­go cza­su na na­sze zdro­wie i wy­ni­ki ba­dań.

Co to jest in­deks gli­ke­micz­ny?

In­deks gli­ke­micz­ny po­ka­zu­je wzrost stę­że­nia glu­ko­zy we krwi po zje­dze­niu pro­duk­tu spo­żyw­cze­go za­wie­ra­ją­ce­go 50 g przy­swa­jal­nych wę­glo­wo­da­nów.

Punk­tem od­nie­sie­nia do ob­li­cza­nia IG jest czy­sta glu­ko­za, któ­rej in­deks gli­ke­micz­ny wy­no­si 100. Zje­dze­nie pro­duk­tów o ni­skim in­dek­sie gli­ke­micz­nym po­wo­du­je nie­wiel­ki wzrost glu­ko­zy we krwi, a o wy­so­kim – duży.

Wy­róż­nia­my pro­duk­ty o:

• ni­skim IG < 55,
• śred­nim IG 56-69,
• wy­so­kim IG > 70.

Ale czy na tym ko­niec? Nie, po­nie­waż kil­ka­na­ście lat póź­niej po opra­co­wa­niu po­ję­cia in­dek­su gli­ke­micz­ne­go, a do­kład­niej w roku 1997, za­czę­to brać pod uwa­gę rów­nież ilość spo­ży­tych wę­glo­wo­da­nów i tak po­wsta­ło okre­śle­nie ła­dun­ku gli­ke­micz­ne­go.

Czym jest ła­du­nek gli­ke­micz­ny?

Ła­du­nek gli­ke­micz­ny od­zwier­cie­dla wzrost po­zio­mu glu­ko­zy we krwi po zje­dze­niu kon­kret­nej por­cji pro­duk­tu, jest szer­szym po­ję­ciem niż in­deks gli­ke­micz­ny.

Co to ozna­cza w prak­ty­ce?

• Mała por­cja pro­duk­ty o wy­so­kim IG może po­wo­do­wać ten sam wzrost glu­ko­zy, co duża por­cja pro­duk­tu o ni­skim IG.
• Nie­któ­re pro­duk­ty mają wy­so­ki IG, ale mało wę­glo­wo­da­nów w por­cji – wte­dy ŁG bę­dzie ni­ski.

Czy war­to „śle­po” wie­rzyć in­dek­so­wi gli­ke­micz­ne­mu?

Nie­zu­peł­nie, po­nie­waż nie wszyst­kie pro­duk­ty z ni­skim in­dek­sem gli­ke­micz­nym, a tak­że nie wszyst­kie po­sił­ki z ni­skim ła­dun­kiem gli­ke­micz­nym będą ko­rzyst­ne dla na­sze­go zdro­wia i sa­mo­po­czu­cia.

Przy­kład? Zna­ny nam wszyst­kim krem cze­ko­la­do­wo-orze­cho­wy, któ­re­go in­deks gli­ke­micz­ny jest ni­ski, ale do­sko­na­le zda­je­my so­bie spra­wę z tego, że skład tego pro­duk­tu jest da­le­ki od ide­al­ne­go.

Dla­te­go pa­mię­taj o ra­cjo­nal­nym po­dej­ściu!

Nie mu­sisz kur­czo­wo trzy­mać się ta­bel in­dek­su gli­ke­micz­ne­go, by jeść zdro­wo. Naj­lep­szą zmia­ną dla Two­je­go zdro­wia bę­dzie ra­cjo­nal­ne wy­ko­rzy­sty­wa­nie war­to­ści IG w kom­po­no­wa­niu co­dzien­ne­go ja­dło­spi­su.

Źró­dła:

• Ja­rosz M.,Prak­tycz­ny po­rad­nik die­te­ty­ki, In­sty­tut Żyw­no­ści i Ży­wie­nia, s. 58-59;

• Uk­le­ja A., Ku­na­cho­wicz H., Szczy­gieł B. Za­sto­so­wa­nie in­dek­su gli­ke­micz­ne­go w pro­fi­lak­ty­ce i le­cze­niu oty­ło­ści, Ofi­cy­na Wy­daw­ni­cza War­szaw­skie­go Uni­wer­sy­te­tu Me­dycz­ne­go, War­sza­wa 2010; 6–31, https://jo­ur­nals.via­me­di­ca.pl/fo­rum_me­dy­cy­ny_ro­dzin­nej/ar­tic­le/view/47683/37349;

• Ostrow­ska J.,Je­znach-Ste­in­ha­gen A., Czyn­ni­ki wpły­wa­ją­ce na war­tość in­dek­su gli­ke­micz­ne­go oraz jego za­sto­so­wa­nie w le­cze­niu die­te­tycz­nym cu­krzy­cy, https://jo­ur­nals.via­me­di­ca.pl/fo­rum_me­dy­cy­ny_ro­dzin­nej/ar­tic­le/view/47683;

• Pa­na­siuk A.,Śli­wiń­ska A., Mał­go­rze­wicz S.,, Wpływ die­ty opar­tej na pro­duk­tach o ni­skim in­dek­sie gli­ke­micz­nym na efek­ty re­duk­cji masy cia­ła u osób z nad­wa­gą i oty­ło­ścią, https://jo­ur­nals.via­me­di­ca.pl/fo­rum_me­dy­cy­ny_ro­dzin­nej/ar­tic­le/view/47683;

• Ciok J., Dol­na A., In­deks gli­ke­micz­ny w pa­to­ge­ne­zie i le­cze­niu die­te­tycz­nym cu­krzy­cy, Pra­cow­nia Pre­wen­cji Pier­wot­nej Cho­rób Uwa­run­ko­wa­nych Za­nie­czysz­cze­nia­mi Żyw­no­ści i Wa­dli­wym Ży­wie­niem, Za­kład Bez­pie­czeń­stwa Żyw­no­ści i Ży­wie­nia, In­sty­tut Żyw­no­ści i Ży­wie­nia w War­sza­wie https://core.ac.uk/do­wn­lo­ad/pdf/268454119.pdf;