Sie­dzę z moim ko­le­gą Da­mia­nem w po­ko­ju le­kar­skim, już po pra­cy i za­miast plot­ko­wać lub pę­dzić do domu stwier­dzi­li­śmy, że na­pi­sze­my dla Was „szyb­ki” ar­ty­kuł. O re­zer­wie jaj­ni­ko­wej, czy­li AMH. Tak się za­czę­ło: miał być szyb­ki ar­ty­kuł. Tym­cza­sem oka­zał się jed­nym z naj­bar­dziej po­chła­nia­ją­cych, ja­kie pi­sa­łam…

Nie będę uda­wać, że znam się na wszyst­kim i wszyst­ko mnie fa­scy­nu­je, bo tak nie jest. Ko­cham naj­więk­szą mi­ło­ścią cią­żę, ale to pew­nie już wie­cie. Jed­no­cze­śnie uwiel­biam pro­fi­lak­ty­kę ko­bie­ce­go zdro­wia. Mi­ło­ścią co praw­da nie­odwza­jem­nio­ną za­ko­cha­łam się też w za­gad­nie­niach lak­ta­cji. A moja fa­scy­na­cja do USG jest chy­ba ewi­dent­na, od dnia kie­dy pierw­szy raz w ręce trzy­ma­łam son­dę, czy­li dwa ty­go­dnie po skoń­cze­niu stu­diów me­dycz­nych.

Jed­nak z za­kre­su en­do­kry­no­lo­gii wiem co wie­dzieć po­win­nam, ale szcze­rze sama z sie­bie się tym po pro­stu nie in­te­re­su­ję. Za to w Da­mia­na oczach na py­ta­nie o AMH zo­ba­czy­łam fa­scy­na­cję… z nie­bie­skie­go zro­bi­ły się błę­kit­ne. Jak­by mu się do­słow­nie za­pa­li­ła lamp­ka w środ­ku gło­wy.

(Żono Da­mia­na – py­taj go czę­sto o AMH, chło­pak to lubi!) No więc dwa dni wy­py­ty­wa­łam Da­mia­na o to AMH i w koń­cu usia­dłam i stwier­dzi­łam, że pod­su­mu­ję Wam co mój w su­mie młod­szy, ale jed­nak w tym za­kre­sie zde­cy­do­wa­nie mą­drzej­szy ko­le­ga po­wie­dział…

Ba­da­nie AMH

AMH nie jest ru­ty­no­wym ba­da­niem wy­ko­ny­wa­nym u każ­dej pa­cjent­ki, ale bar­dzo istot­nym u pa­cjen­tek dia­gno­zo­wa­nych w kie­run­ku nie­płod­no­ści, lub u któ­rych po­dej­rze­wa­my przed­wcze­sne wy­ga­sa­nie funk­cji jaj­ni­ków – na po­sta­wie wy­wia­du:

• rzad­kie mie­siącz­ko­wa­nie,
• ob­ja­wów wy­pa­do­wych: ude­rze­nia go­rą­ca, pro­ble­my z kon­cen­tra­cją, za­bu­rze­nia snu i noc­ne poty.

AMH, AMH… uży­łam tej na­zwy chy­ba już 5 razy, a duża część z Was nie ma po­ję­cia o czym mó­wię! Ra­cja. Cho­dzi o pe­wien hor­mon. Bar­dzo mod­ny, ale rów­nież bar­dzo waż­ny.

Sama na­zwa hor­mo­nu jest bar­dzo cie­ka­wa. W na­szym ży­ciu pło­do­wym po­sia­da­my struk­tu­ry, któ­re na­zy­wa­ją się prze­wo­da­mi Mu­el­le­ra – jest to pod­ło­że po­wsta­nia żeń­skich na­rzą­dów płcio­wych. Pier­wot­nie uwa­ża­no, że AMH jest hor­mo­nem „mę­skim”, po­nie­waż pło­dy mę­skie wy­twa­rza­ją duże ilo­ści tego hor­mo­nu.

Za po­mo­cą AMH – (anty mul­le­rian hor­mo­ne) prze­wo­dy Mu­el­le­ra za­ni­ka­ją, a w za­mian roz­sta­ją się prze­wo­dy Wolf­fa – na­sie­nio­wód, na­ją­drza. Czy­li moż­na po­wie­dzieć, że głów­ną rolą AMH jest róż­ni­co­wa­nie płcio­we u chłop­ców. Moż­na też do­dać, że je­że­li chło­piec po­sia­da de­fekt w ge­nie od­po­wie­dzial­nym za AMH – roz­wi­ja­ją się za­rów­no żeń­skie (z prze­wo­dów Mul­le­ra), jak i mę­skie (z prze­wo­dów Wolf­fa) ce­chy co jest przy­czy­ną wro­dzo­ne­go oboj­nac­twa.

Oka­zu­je się jed­nak, że AMH peł­ni też bar­dzo waż­ną rolę roz­rod­czą u ko­biet! Jest to wie­dza – po­wiedz­my dość nowa, bo ma może z dwa­dzie­ścia lat. Nie jest jesz­cze peł­na, jed­nak sta­le się po­głę­bia. Już obec­nie wie­my dość pew­nie, że u ko­biet AMH pro­du­ko­wa­ne jest przez… uwa­ga, trud­ne sło­wa – małe pę­che­rzy­ki pre­an­tral­ne i małe an­tral­ne w jaj­ni­kach.

Kil­ka razy pi­sa­łam Wam już na blo­gu, ja­kie prze­mia­ny w trak­cie cy­klu prze­cho­dzi jaj­nik, ale na dziś:

• jaj­ni­ki są już od uro­dze­nia dziew­czyn­ki, a na­wet od jej ży­cia pre­na­tal­ne­go, wy­peł­nio­ne „po­ten­cjal­ny­mi” ja­jecz­ka­mi. Te po­ten­cjal­ne ja­jecz­ka, my me­dy­cy, na­zy­wa­my pę­che­rzy­ka­mi. Pę­che­rzy­ki od po­cząt­ku cy­klu do owu­la­cji ro­sną. Tak to wy­my­śli­ła na­tu­ra.

Pę­che­rzy­ki pre­an­tral­ne oraz małe an­tral­ne

Za­leż­nie od tego jak duży jest pę­che­rzyk – da­je­my mu inne na­zwy. Pę­che­rzyk owu­la­cyj­ny to taki naj­więk­szy – za­zwy­czaj ma 18-22 mm śred­ni­cy – wte­dy pęka, na­to­miast pę­che­rzy­ki
po­ni­żej 9 mm na­zy­wa­my pę­che­rzy­ka­mi an­tral­ny­mi.

Każ­dy z pę­che­rzy­ków an­tral­nych, może kie­dyś stać się pę­che­rzy­kiem do­mi­nu­ją­cym w cy­klu i w koń­cu mieć ten za­szczyt być pę­che­rzy­kiem owu­la­cyj­nym, czy­li tym z któ­re­go wy­dzie­la się ja­jecz­ko pod­czas ja­jecz­ko­wa­nia, zwa­ne­go in­a­czej owu­la­cją.

Pę­che­rzy­ki pre­an­tral­ne są jesz­cze drob­niej­sze, są jak­by aspi­ran­ta­mi do by­cia pę­che­rzy­kiem an­tral­nym, mają za­zwy­czaj 2-4 mm, są to pę­che­rzy­ki któ­rych nie wi­dać w ba­da­niu USG.

Ale ich rola jest bar­dzo waż­na. Po­nie­waż sta­no­wią za­pas dla po­ten­cjal­nych ko­mó­rek go­to­wych do za­płod­nie­nia. Pę­che­rzy­ki pre­an­tral­ne oraz małe an­tral­ne wła­śnie wy­dzie­la­ją AMH. Bo o AMH dziś mowa, jak­by ktoś się za­gu­bił (mój mąż le­karz (!) w tym mo­men­cie stra­cił wą­tek i po­wie­dział, że pi­szę zbyt trud­ny tekst…), ale te­raz naj­waż­niej­sze – skup­cie się.

Mar­ker po­ten­cja­łu roz­rod­cze­go

Jak ła­two od­gad­nąć – czym wię­cej mamy AMH – tym więk­szą mamy re­zer­wę jaj­ni­ko­wą. Do­kład­nie dla­te­go AMH jest uzna­nym mar­ke­rem po­zo­sta­łe­go po­ten­cja­łu roz­rod­cze­go ko­bie­ty.

Mię­dzy in­ny­mi, za­leż­nie od po­zio­mu AMH in­a­czej się do­sto­so­wu­je pro­to­ko­ły przy za­płod­nie­niach po­za­ustro­jo­wych oraz in­nych me­to­dach wspo­ma­ga­ne­go roz­ro­du.

AMH przez więk­szość to­wa­rzystw na­uko­wych, w tym przez Ame­ri­can So­cie­ty of Ob­ste­trics and Gy­ne­co­lo­gy jest naj­bar­dziej uzna­nym mar­ke­rem oce­ny tego jaki po­ten­cjał roz­rod­czy po­sia­da ko­bie­ta. Nie bę­dzie za­sko­cze­niem pew­nie dla ni­ko­go, że szan­se na cią­żę wraz z wie­kiem ko­bie­ty ma­le­ją. Czę­sto py­ta­cie kie­dy jest ide­al­ny wiek na cią­żę, a jak Wam po­wiem, że 18-20 rok ży­cia… to co Wy na to?

Ja na to, że to nie­re­al­ne w na­szych cza­sach i tyle. I każ­dy wiek jest do­bry na cią­żę, choć nie o tym dziś chcę pi­sać. Wra­ca­jąc do te­ma­tu na­szej re­zer­wy jaj­ni­ko­wej i AMH…

Od trze­ciej de­ka­dy ży­cia, czy­li już po 20. r.ż., ilość na­szych po­ten­cjal­nych pę­che­rzy­ków, czy­li tych pre­an­tral­nych i an­tral­nych za­czy­na spa­dać. Spa­dek ten jest bar­dzo róż­ny u wie­lu ko­biet i nie­ste­ty nie ma mar­ke­rów, któ­re po­tra­fią okre­ślić u któ­rych ko­biet jaj­ni­ki „szyb­ciej”, a u któ­rych ko­biet „wol­niej” wy­ga­sa­ją. Je­dy­ne co mo­że­my mo­ni­to­ro­wać to wła­śnie po­ziom AMH.

Przy­to­czę sło­wa mo­je­go ko­le­gi Ro­ber­ta z dzi­siej­sze­go dnia.

• 1:1000 ko­biet po­mię­dzy 20. a 30. ro­kiem ży­cia wej­dzie w me­no­pau­zę,
• 1:100 ko­biet po­mię­dzy 30. a 40. ro­kiem ży­cia wej­dzie w me­no­pau­zę,
• 1:10 ko­biet po­mię­dzy 40. a 50. ro­kiem ży­cia wej­dzie w me­no­pau­zę.

Ozna­cza to, że 88,9 % ko­biet wej­dzie w me­no­pau­zę po 50. roku ży­cia.

Nie je­stem pew­na ostat­niej sta­ty­sty­ki, ale wy­ni­ka ona z mo­ich umie­jęt­no­ści ma­te­ma­tycz­nych na po­sta­wie da­nych Ro­ber­ta… a Ro­bert się zna, więc pew­nie to praw­da.

Jed­nak ape­lu­je, nie ba­daj­cie AMH na wła­sną rękę, bo in­ter­pre­ta­cja wy­ni­ku jest wca­le nie taka ła­twa. A nor­my, któ­re poda Wam la­bo­ra­to­rium są tyl­ko „przy­bli­żo­ne”.