Za­raz po na­ro­dzi­nach, wraz z pierw­szym krzy­kiem, wy­ko­nu­je­my swój pierw­szy od­dech. Od­dech, któ­ry od tej pory jest pod­sta­wa na­szej eg­zy­sten­cji.

Je­ste­śmy za­pro­gra­mo­wa­ni do wy­ko­ny­wa­nia oko­ło 20 ty­się­cy od­de­chów na dobę, śred­nio 12-14 na mi­nu­tę. Ro­bi­my to au­to­ma­tycz­nie i w peł­ni nie­świa­do­mie. Dla­te­go też tak waż­ne jest, żeby bacz­nie ob­ser­wo­wać na­sze dzie­ci i w ten spo­sób po­móc im za­dbać o zdro­wie i re­al­nie wpły­nąć na ich ja­kość ży­cia. Jak po­win­no wy­glą­dać pra­wi­dło­we od­dy­cha­nie u dziec­ka?

Spis tre­ści:

1. Jak po­win­no od­dy­chać dziec­ko?
2. Dla­cze­go pra­wi­dło­we od­dy­cha­nie jest tak waż­ne?
3. Przy­czy­ny od­dy­cha­nia przez usta
4. Co po­win­no nie­po­ko­ić?

Jak po­win­no od­dy­chać dziec­ko?

Pra­wi­dło­we fi­zjo­lo­gicz­ne od­dy­cha­nie po­win­no od­by­wać się przez nos przy za­mknię­tych ustach. Gdy na­sza po­cie­cha od­dy­cha przez nos, prze­pły­wa­ją­ce po­wie­trze, dzię­ki znaj­du­ją­cym się tam rzę­skom i ko­mór­kom kub­ko­wym wy­twa­rza­ją­cych śluz, jest od­po­wied­nio oczysz­cza­ne i na­wil­żo­ne. W za­leż­no­ści od pa­nu­ją­cych na ze­wnątrz wa­run­ków, po­wie­trze jest od­po­wied­nio przy­go­to­wy­wa­ne do przej­ścia przez gór­ne i dol­ne dro­gi od­de­cho­we, by osta­tecz­nie uwol­nić tlen do na­sze­go or­ga­ni­zmu.

Dla­cze­go pra­wi­dło­we od­dy­cha­nie jest tak waż­ne?

Od­dy­cha­nie przez nos to nie tyl­ko ochro­na przed in­fek­cja­mi gór­nych dróg od­de­cho­wych, ale rów­nież sty­mu­la­cja roz­wo­ju na­rzą­du żu­cia i czę­ści twa­rzo­wej cza­ski. Przy prze­dłu­ża­ją­cym i utrwa­la­ją­cym się mo­de­lu od­dy­cha­nia przez usta, może do­cho­dzić do po­waż­nych zmian w ukła­dzie kost­no-szkie­le­to­wym. Mó­wiąc pro­ściej, spo­sób od­dy­cha­nia ma bez­po­śred­ni wpływ na wy­gląd twa­rzy na­sze­go dziec­ka.

Od­dy­cha­nie przez usta za­bu­rza bo­wiem sy­me­trię i pro­por­cje twa­rzy. Przy cią­gle otwar­tych ustach znacz­nie zmniej­sza się na­pię­cie dol­nej czę­ści twa­rzy, wy­raź­nie uwi­dacz­nia się opa­da­ją­ca war­ga dol­na i skró­co­na war­ga gór­na. Po­cią­gła, pła­ska twarz z mniej uwi­docz­nio­ny­mi ko­ść­mi po­licz­ko­wy­mi oraz cof­nię­ta żu­chwą, może po­wo­do­wać wy­gląd “wiecz­nie zmę­czo­nej ”, “ga­po­wa­tej” twa­rzy.

U tak od­dy­cha­ją­cych dzie­ci, czę­sto ob­ser­wu­je się, zwę­że­nie gór­ne­go łuku zę­bo­we­go, czy­li tzw. go­tyc­kie pod­nie­bie­nie. Nie­wy­star­cza­ją­cy roz­wój ko­ści szczę­ki, spo­wo­do­wa­ny bra­kiem prze­pły­wu po­wie­trza przez nos, po­wo­du­je na­to­miast stło­cze­nia zę­bów. Cią­gle otwar­te usta to rów­nież su­chość jamy ust­nej i zmniej­szo­ny prze­pływ śli­ny, a co za tym idzie, zwięk­szo­na po­dat­ność na wy­stę­po­wa­nie próch­ni­cy u dzie­ci.

Z lo­go­pe­dycz­ne­go punk­tu wi­dze­nia, dłu­go­trwa­ły na­wyk od­dy­cha­nia przez usta ob­ni­ża na­pię­cie mię­śnio­we warg. Przy otwar­tych ustach ję­zyk nie spo­czy­wa pra­wi­dło­wo na pod­nie­bie­niu gór­nym, a bez­wład­nie, pła­sko leży na dnie jamy ust­nej, co w kon­se­kwen­cji przy­czy­nia się do po­wsta­nia wad i za­bu­rzeń roz­wo­ju mowy.

Od­dy­cha­nie przez usta wraz z nie­droż­no­ścią dróg od­de­cho­wych, mogą przy­czy­niać się do po­waż­nych za­bu­rzeń snu a na­wet bez­de­chów sen­nych. Zmniej­szo­na ilość tle­nu do­cie­ra­ją­ca do mó­zgu, po­wo­du­jąc jego nie­do­tle­nie­nie, może po­wo­do­wać zmia­ny w za­cho­wa­niu dziec­ka. Cią­głe uczu­cie zmę­cze­nia, apa­tycz­ność, za­bu­rze­nia kon­cen­tra­cji, gor­sze wy­ni­ki w na­uce – nie­ade­kwat­ne do ich zdol­no­ści, ale z dru­giej stro­ny, nad­po­bu­dli­wość czy ob­ja­wy ADHD, mogą być skut­kiem nie­pra­wi­dło­we­go od­dy­cha­nia.

Przy­czy­ny od­dy­cha­nia przez usta

Do naj­częst­szych przy­czyn na­le­żą re­al­ne prze­szko­dy w ja­mie no­so­wo-gar­dło­wej, unie­moż­li­wia­ją­ce prze­pływ po­wie­trza lub znacz­ne jego utrud­nie­nie.

Tymi po­wo­da­mi mogą być mię­dzy in­ny­mi:

• prze­ro­śnię­te mig­dał­ki pod­nie­bien­ne,
• prze­ro­śnię­ty mig­da­łek gar­dło­wy,
• aler­gie,
• prze­wle­kłe, nie­le­czo­ne sta­ny za­pal­ne jamy no­so­wo-gar­dło­wej,
• wro­dzo­ne, osła­bio­ne na­pię­cie mię­śni warg,
• osła­bie­nie na­pię­cia mię­śni warg, spo­wo­do­wa­ne na­wy­ko­wym ssa­niem pal­ca lub smocz­ka,
• wszel­kie nie­pra­wi­dło­wo­ści po­wo­du­ją­ce opad­nię­cie i cof­nię­cie się żu­chwy,
• nie­pra­wi­dło­wa bu­do­wa nosa (krzy­wa prze­gro­da nosa),
• ni­ska po­zy­cja ję­zy­ka (krót­kie wę­dzi­deł­ko pod­ję­zy­ko­we).

Co po­win­no nie­po­ko­ić?

Jak spraw­dzić czy dziec­ko od­dy­cha przez nos? Naj­le­piej jest ob­ser­wo­wać na­sze po­cie­chy wte­dy, gdy one same są tego nie­świa­do­me. Ob­ser­wa­cja dzie­ci pod­czas snu, oglą­da­nia ba­jek lub bar­dzo skon­cen­tro­wa­nych na da­nej czyn­no­ści/za­ba­wie, może uwi­docz­nić mię­dzy in­ny­mi cią­głe otwar­cie ust. Nie­kom­pe­ten­cja warg (war­ga gór­na nie sty­ka się z war­gą dol­na) jest naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­nym ob­ja­wem za­bu­rze­nia pra­wi­dło­we­go toru od­dy­cha­nia.

Do­dat­ko­wo wady zgry­zu (krzy­we zęby), za­pad­nię­te po­licz­ki, wy­dłu­żo­ny dol­ny od­ci­nek twa­rzy, zmę­czo­ny wy­raz twa­rzy, pod­krą­żo­ne oczy po­win­ny być dla nas czer­wo­ną lamp­ką. Dziec­ko może skar­żyć się na su­chość w ja­mie ust­nej, mieć po­pę­ka­ne i su­che usta, a na­wet licz­ne ubyt­ki próch­ni­co­we.

Czę­ste prze­zię­bie­nia, sta­ny za­pal­ne gar­dła, ob­ni­żo­na od­por­ność, se­ple­nie­nie, nie­wy­raź­na mowa, sła­ba kon­cen­tra­cja, a w szcze­gól­no­ści chra­pa­nie w nocy po­win­ny być dla nas sy­gna­łem do kon­sul­ta­cji z le­ka­rzem pe­dia­trą.

Jak po­móc dziec­ku?

By po­móc na­sze­mu dziec­ku nie­zbęd­na może oka­zać się wi­zy­ta u spe­cja­li­sty. Le­karz la­ryn­go­log bę­dzie mógł oce­nić przy­czy­ny me­cha­nicz­ne, aler­go­log stwier­dzić lub wy­klu­czyć aler­gię. Za­bu­rze­nia toru od­dy­cha­nia bar­dzo czę­sto le­czo­ne są mu­tli­dy­scy­pli­nar­nie i wy­ma­ga­ją du­że­go za­an­ga­żo­wa­nia za­rów­no pa­cjen­ta jak i ro­dzi­ca.

Z wła­snej prak­ty­ki wiem, że w wie­lu przy­pad­kach to wła­śnie le­karz-den­ty­sta, jest pierw­szą oso­bą roz­po­zna­ją­cą pro­blem od­dy­cha­nia przez usta u dziec­ka.

Przy ru­ty­no­wych wi­zy­tach sto­ma­to­lo­gicz­nych, le­karz po­przez stwier­dze­nie ist­nie­ją­cych wady zgry­zu, sta­nu uzę­bie­nia a tak­że zmian w pro­por­cjach i asy­me­trii twa­rzy jest w sta­nie zdia­gno­zo­wać tę nie­pra­wi­dło­wość już po kil­ku mi­nu­tach. Dla­te­go też, tak waż­ne są re­gu­lar­ne wi­zy­ty u den­ty­sty od pierw­szych ząb­ków mlecz­nych. Zde­cy­do­wa­nie ła­twiej i ta­niej jest za­po­bie­gać niż le­czyć, dla­te­go bądź­my do­bry­mi ob­ser­wa­to­ra­mi na­szych dzie­ci.

Au­tor ar­ty­ku­łu: le­karz-den­ty­sta Ani­ta Misz­ta­lew­ska-Gözübüy­ük