Czy wie­dzie­li­ście, że ob­rze­za­nie męż­czyzn w sta­ro­żyt­nym Egip­cie uzna­wa­ne było za sym­bol czy­sto­ści? Z ko­lei w ju­da­izmie nadal sta­no­wi wy­móg re­li­gij­ny, wy­ko­ny­wa­ny u no­wo­rod­ków już w 8. dniu ich ży­cia. Pro­ces ten ozna­cza wej­ście chłop­ca do wspól­no­ty ży­dow­skiej. Rów­nież w is­la­mie po­pu­lar­ny jest za­bieg ob­rze­za­nia, ale Ko­ran nie mówi o obo­wiąz­ku jego wy­ko­na­nia.

Obec­nie ob­rze­za­nie wy­ko­ny­wa­ne jest głów­nie w Afry­ce i sta­no­wi nie­od­łącz­ny ele­ment tam­tej­szej kul­tu­ry. W USA na­to­miast jest do­myśl­nie pro­po­no­wa­ne, i sta­ło się prak­tycz­nie nor­mą, po­mi­mo bra­ku do­wo­dów na ko­rzyść z prze­pro­wa­dza­nia tej in­ter­wen­cji w ogól­nej po­pu­la­cji. Co cie­ka­we wzglę­dy uro­lo­gicz­ne, hi­gie­nicz­ne czy es­te­tycz­ne sta­no­wią nie­wiel­ki od­se­tek tych za­bie­gów.

Czym jest ob­rze­za­nie?

Ob­rze­za­nie jest za­bie­giem chi­rur­gicz­nym i po­le­ga na usu­nię­ciu czę­ści skó­ry na­plet­ka, aby umoż­li­wić od­sło­nię­cie żo­łę­dzi prą­cia (wte­dy mowa o czę­ścio­wym ob­rze­za­niu) lub cał­ko­wi­tym ob­rze­za­niu – po któ­rym żo­łądź jest cały czas od­sło­nię­ta.

Po­dzia­łu ob­rze­za­nia mo­że­my do­ko­nać na pod­sta­wie ilo­ści usu­wa­ne­go na­plet­ka oraz miej­sca na­cię­cia skó­ry prą­cia. Ze wzglę­du na ilość usu­wa­ne­go na­plet­ka moż­na wy­od­ręb­nić do­dat­ko­wo ob­rze­za­nie peł­ne i oszczęd­ne (lub in­a­czej cał­ko­wi­te i czę­ścio­we).

Ilość usu­nię­te­go na­plet­ka okre­śla­na jest za po­mo­cą dwóch ter­mi­nów: ti­ght i lo­ose, przy czym ti­ght ozna­cza, że usu­nię­to znacz­ną ilość skó­ry i ko­ro­na żo­łę­dzi po­zo­sta­je od­kry­ta, więc nie gro­ma­dzi się lub zbie­ra się tyl­ko w nie­wiel­kim stop­niu mast­ka (smeg­ma – wy­dzie­li­na po­wsta­ją­ca ze złusz­czo­ne­go na­błon­ka, łoju i mo­czu).

Ze wzglę­du na miej­sce na­cię­cia wy­róż­nia­my dwa typy:

• high – na­cię­cie prze­pro­wa­dza­ne w znacz­nej od­le­gło­ści od żo­łę­dzi,
• low – na­cię­cie wy­ko­na­ne w nie­wiel­kiej od­le­gło­ści od ko­ro­ny żo­łę­dzi.

Wspo­mnia­ne wcze­śniej ter­mi­ny two­rzą na­zwy tech­nik ob­rze­za­nia, np. high and lo­ose lub low and ti­ght.

Jed­nak naj­pow­szech­niej­szą me­to­dą ope­ra­cyj­ną, jest me­to­da dor­sal slit. Po­le­ga ona na na­cię­ciu na­plet­ka na jego grze­bie­cie, a na­stęp­nie wy­cię­ciu po­zo­sta­łej skó­ry.

I te­raz być może za­ska­ku­ją­ca dla czę­ści z Was in­for­ma­cja, ale poza wcze­śniej wspo­mnia­ny­mi wzglę­da­mi re­li­gij­ny­mi oraz kul­tu­ro­wy­mi ist­nie­ją pew­ne, bar­dzo ogra­ni­czo­ne me­dycz­ne wska­za­nia do wy­ko­na­nia za­bie­gu ob­rze­za­nia. Są nimi:

• stu­lej­ka,
• na­by­te bli­zno­wa­te zwę­ża­nie na­plet­ka (np. po­za­pal­ne),
• trud­no­ści lub ból wy­stę­pu­ją­ce pod­czas od­sło­nię­cia na­plet­ka we wzwo­dzie.

Co cie­ka­we, wy­ka­za­no, że za­bieg ob­rze­za­nia zmniej­sza też ry­zy­ko in­fek­cji in­tym­nych. Do­dat­ko­wo ope­ra­cja ta re­du­ku­je ry­zy­ko za­ka­że­nia wi­ru­sem HIV i in­ny­mi wi­ru­sa­mi od­po­wie­dzial­ny­mi za cho­ro­by we­ne­rycz­ne, przede wszyst­kim wi­ru­sem HPV (na­to­miast po­trze­ba wię­cej ba­dań kli­nicz­nych, by móc osta­tecz­nie po­twier­dzić ko­re­la­cję mię­dzy zmniej­szo­ną licz­bą za­ka­żo­nych wi­ru­sem HPV u męż­czyzn po ob­rze­za­niu).

Wy­da­je się to jed­nak je­dy­nym z za­le­d­wie dwóch ob­sza­rów, w któ­rych może ist­nieć wska­za­nie me­dycz­ne dla „pro­fi­lak­tycz­ne­go” ob­rze­za­nia, któ­re po­pu­la­cyj­nie jest pro­po­no­wa­ne no­wo­rod­kom w USA.

Dru­gim jest pro­fi­lak­ty­ka raka prą­cia (sko­re­lo­wa­na jed­nak z za­ka­że­nia­mi, o któ­rych mowa po­wy­żej). Ob­rze­za­nie istot­nie wpły­wa na zmniej­sze­nie wy­stę­po­wa­nia raka prą­cia (mimo, że jest to rzad­ko wy­stę­pu­ją­cy no­wo­twór, naj­czę­ściej mię­dzy 50. a 75. ro­kiem ży­cia). Po­twier­dza to fakt, że naj­mniej tych no­wo­two­rów dia­gno­zu­je się u Ży­dów w Izra­elu.

Wpływ na ni­ską za­pa­dal­ność na tę cho­ro­bę, poza sa­mym ob­rze­za­niem, może mieć rów­nież wy­ko­na­nie go w wie­ku nie­mow­lę­cym.

Jak wy­glą­da za­bieg ob­rze­za­nia?

Prze­pro­wa­dza­my w wa­run­kach am­bu­la­to­ryj­nych nie jest on na­ce­cho­wa­ny ta­kim dra­ma­ty­zmem, jaki czę­sto z nim ko­ja­rzy­my. Za­bieg ten wy­ko­ny­wa­ny jest w znie­czu­le­niu miej­sco­wym lub ogól­nym. Trwa do oko­ło go­dzi­ny.

Po de­zyn­fek­cji prą­cia le­karz po­da­je pod­skór­nie znie­czu­le­nie w po­sta­ci za­strzy­ków w oko­li­cy pod­sta­wy prą­cia. Na­stęp­nie, gdy znie­czu­le­nie już za­dzia­ła, przy­stę­pu­je się do za­bie­gu.

Po na­cię­ciu na­plet­ka (naj­bar­dziej zwę­żo­ne­go frag­men­tu lub usu­nię­ciu ca­łe­go na­plet­ka) rana zo­sta­je zszy­ta w peł­ni roz­pusz­czal­ny­mi nić­mi chi­rur­gicz­ny­mi i za­kła­da­ny jest opa­tru­nek za­zwy­czaj z an­ty­bio­ty­kiem.

Prze­ciw­wska­za­nia do za­bie­gu ob­rze­za­nia:

• Spo­dziec­two – jest to wada wro­dzo­na prą­cia po­le­ga­ją­ca na pa­to­lo­gicz­nej lo­ka­li­za­cji uj­ścia ze­wnętrz­ne­go cew­ki mo­czo­wej na brzusz­nej stro­nie prą­cia. Wy­ni­ka to z tego że na­ple­tek może być przy­dat­ny w ce­lach re­kon­struk­cyj­nych.
• Do­dat­ko­wo za­bu­rze­nia krzep­nię­cia krwi, ak­tyw­na in­fek­cja miej­sco­wa lub ogól­na oraz wzglę­dy psy­chicz­ne (ata­ki pa­ni­ki, brak współ­pra­cy ze stro­ny pa­cjen­ta).

Po­wi­kła­nia po za­bie­gu

Po pra­wi­dło­wo prze­pro­wa­dzo­nym za­bie­gu od­se­tek po­wi­kłań jest dość mały. Naj­wię­cej po­wi­kłań wy­stę­pu­je w przy­pad­ku za­bie­gów ry­tu­al­nych prze­pro­wa­dza­nych w kra­jach roz­wi­ja­ją­cych się. Mogą one pro­wa­dzić do groź­nych za­ka­żeń ogól­no­ustro­jo­wych lub krwa­wień, któ­re ko­lej­no mogę prze­ro­dzić się w nie­bez­piecz­ne, duże krwo­to­ki sta­no­wią­ce za­gro­że­nie zdro­wia, a na­wet ży­cia.

Z naj­czę­ściej wy­stę­pu­ją­cych po­wi­kłań mo­że­my wy­róż­nić zro­śnię­cie na­plet­ka z żo­łę­dzią oraz za­pa­le­nie i zwę­że­nie cew­ki mo­czo­wej. Do­dat­ko­wo po za­bie­gu ob­rze­za­nia może wy­stą­pić inna gru­pa po­wi­kłań zwią­za­na ze sto­sun­ka­mi płcio­wy­mi, tj. za­bu­rze­nia wzwo­du, przed­wcze­sny wy­trysk czy brak sa­tys­fak­cji ze sto­sun­ków płcio­wych oraz ból przy sto­sun­ku.

Po­dej­rze­wa się, że może to wy­ni­kać z fak­tu, że wie­le re­cep­to­rów czu­cia po­wierzch­nio­we­go i wi­bra­cji znaj­du­je się w na­plet­ku.

Ob­rze­za­nie ko­biet

Na ko­niec te­mat bu­dzą­cy bar­dzo wie­le kon­tro­wer­sji. Od lat 70. XX wie­ku ob­rze­za­nie ko­biet na­zy­wa­ne jest oka­le­cze­niem na­rzą­dów płcio­wych (FGM, fe­ma­le ge­ni­tal mu­ti­la­tion).

WHO po­da­je na­stę­pu­ją­cą de­fi­ni­cję: jest to czę­ścio­we lub cał­ko­wi­te usu­nię­cie żeń­skich na­rzą­dów płcio­wych lub in­ne­go ro­dza­ju uszko­dze­nie żeń­skich na­rzą­dów płcio­wych z przy­czyn nie­me­dycz­nych.

Na świe­cie żyje 130-140 mi­lio­nów ko­biet z po­wi­kła­nia­mi po ob­rze­za­niu, a rocz­nie ok. 3 mi­lio­ny ko­biet jest za­gro­żo­nych wy­ko­na­niem tego za­bie­gu. Obec­nie ob­rze­za­nie ko­biet wy­ko­nu­je się wy­łącz­nie w ce­lach kul­tu­ro­wych.

W Su­da­nie, np. mat­ki de­cy­du­ją się na to wzglę­dem swo­ich có­rek po­nie­waż są one czę­ściej wy­bie­ra­ne na żony. Nie­ste­ty w prze­wa­ża­ją­cej czę­ści kra­jów prze­pro­wa­dza się FMG, aby ob­ni­żyć li­bi­do ko­biet, a tym sa­mym by do­trzy­ma­ły czy­sto­ści do ślu­bu i były wier­ne swo­im mę­żom.

W nie­któ­rych miej­scach na świe­cie, np. w Ni­ge­rii czy Bur­ki­na Faso wie­rzy się, że łech­tacz­ka może uro­snąć do roz­mia­rów mę­skie­go prą­cia, a dziec­ko po jej do­tknię­ciu przy po­ro­dzie może na­tych­miast umrzeć.

War­to jed­nak za­zna­czyć, że pro­ce­du­ra ta jest nie­zgod­na z Kon­wen­cją w Spra­wie Li­kwi­da­cji Wszel­kich Form Dys­kry­mi­na­cji Ko­biet, Kon­wen­cją w Spra­wie Za­ka­zu Sto­so­wa­nia Tor­tur oraz z Kon­wen­cją Praw Dziec­ka. W grud­niu 2012 roku Or­ga­ni­za­cja Na­ro­dów Zjed­no­czo­nych wy­da­ła Re­zo­lu­cję do Spraw Zwal­cza­nia Ob­rze­za­nia Ko­biet.

Naj­częst­sze i bez­po­śred­nio za­gra­ża­ją­ce ży­ciu po­wi­kła­nia wy­ni­ka­ją­ce z ob­rze­za­nia ko­biet to: krwo­tok, wstrząs (krwo­tocz­ny, sep­tycz­ny) i za­ka­że­nia. Do­dat­ko­wo mogą po­ja­wić się zła­ma­nia że­ber czy oboj­czy­ka, wy­ni­ka­ją­ce z si­ło­we­go przy­trzy­my­wa­nia dziew­czy­nek, któ­re przed za­bie­giem nie są znie­czu­la­ne.

Dłu­go­trwa­łe skut­ki ja­kie może przy­nieść ob­rze­za­nie to: nie­do­krwi­stość, trud­no­ści w od­da­wa­niu mo­czu i stol­ca, czę­ste za­pa­le­nia mied­ni­cy mniej­szej, bli­zno­wa­ce­nia i wie­le po­wi­kłań po­łoż­ni­czych.

Au­to­rem ar­ty­ku­łu jest dr Ste­fan W. Czar­niec­ki – spe­cja­li­sta uro­log, spe­cja­li­sta uro­log, FEBU Or­dy­na­tor Od­dzia­łu Uro­lo­gii Dy­rek­tor ds. In­no­wa­cji HIFU CLI­NIC Szpi­tal Św. Elż­bie­ty. Pro­fil na In­sta­gra­mie – @drczar­niec­ki.