Mam wra­że­nie, że spo­dziec­two jest rzad­ko po­ru­sza­nym te­ma­tem, tym­cza­sem w prak­ty­ce jest dość roz­po­wszech­nio­ne i zda­rza się, że bywa na­praw­dę kło­po­tli­we dla męż­czyzn.

Czym jest spo­dziec­two?

Spo­dziec­two to wada wro­dzo­na, któ­ra cha­rak­te­ry­zu­je się tym, że uj­ście ze­wnętrz­ne cew­ki mo­czo­wej zlo­ka­li­zo­wa­ne jest nie­pra­wi­dło­wo, po brzusz­nej stro­nie prą­cia w do­wol­nym miej­scu mię­dzy żo­łę­dzią a kro­czem.

Do­dat­ko­wo w sku­tek tej wady za­uwa­żal­ne są czę­sto dwa do­dat­ko­we ano­ma­lie prą­cia, tj. brzusz­ne skrzy­wie­nie prą­cia oraz nad­miar na­plet­ka po stro­nie grzbie­to­wej i jego uby­tek po stro­nie grzbie­to­wej. Ich obec­ność lub brak jed­nak nie sta­no­wią pod­sta­wy do nie­roz­po­zna­nia spo­dziec­twa.

Kla­sy­fi­ka­cji spo­dziec­twa opie­ra się o umiej­sco­wie­nie ze­wnętrz­ne­go uj­ścia cew­ki mo­czo­wej. Wy­róż­nia­my za­tem: wy­stę­pu­ją­ce naj­czę­ściej spo­dziec­two przed­nie lub dy­stal­ne (70-80%), spo­dziec­two środ­ko­we (prą­cio­we – 15-20%) oraz spo­dziec­two tyl­ne lub prok­sy­mal­ne (prą­cio­wo-mosz­no­we).

Epi­de­mio­lo­gia spo­dziec­twa

Jest to jed­na z naj­czę­ściej wy­stę­pu­ją­cych wad roz­wo­jo­wych ukła­du mo­czo­wo-płcio­we­go u chłop­ców. Sza­cu­je się, że wy­stę­pu­je w 1:250-300 ży­wych uro­dzeń, na­to­miast jesz­cze czę­ściej w przy­pad­ku chłop­ców, u któ­rych w ro­dzi­nie wcze­śniej zdia­gno­zo­wa­no spo­dziec­two.

Jed­nak aż 90% przy­pad­ków spo­dziec­twa to izo­lo­wa­ne wady wro­dzo­ne (co ozna­cza, że nie jest ono skła­do­wą ze­spo­łów wad ge­ne­tycz­nych).

Jak do­cho­dzi do roz­wo­ju spo­dziec­twa?

Wada ta po­wsta­je w ży­ciu pło­do­wym, mię­dzy 9. a 14. ty­go­dniem cią­ży i jest spo­wo­do­wa­na za­bu­rze­niem (w nie­któ­rych źró­dłach za­trzy­ma­niem) roz­wo­ju cew­ki mo­czo­wej. Etio­lo­gia wady jest wie­lo­czyn­ni­ko­wa, ale z głów­nych czyn­ni­ków wy­mie­nia­nych w li­te­ra­tu­rze mo­że­my wy­róż­nić:

• za­bu­rze­nia hor­mo­nal­ne,
• eks­po­zy­cję na szko­dli­we czyn­ni­ki śro­do­wi­sko­we,
• pre­dys­po­zy­cje ge­ne­tycz­ne.

Ist­nie­je ko­re­la­cja wy­stę­po­wa­nia spo­dziec­twa z ni­ską masą uro­dze­nio­wą. Ra­zem ze spo­dziec­twem czę­sto wy­stę­pu­ją inne wady, ta­kie jak wnę­tro­stwo, prze­pu­kli­na pa­chwi­no­wa, wod­niak ją­dra lub na­wet za­bu­rze­nia roz­wo­ju płcio­we­go (szcze­gól­nie w cięż­kich po­sta­ciach spo­dziec­twa).

Jak do­cho­dzi do roz­po­zna­nia?

Spo­dziec­two po­win­no zo­stać dia­gno­zo­wa­ne za­raz po na­ro­dze­niu dziec­ka. Za­zwy­czaj do roz­po­zna­nia wy­star­cza ba­da­nie fi­zy­kal­ne prze­pro­wa­dzo­ne przez le­ka­rza. W cięż­szych po­sta­ciach spo­dziec­twa wdra­ża­na jest dia­gno­sty­ka hor­mo­nal­na i ge­ne­tycz­na, któ­ra po­zwo­li wy­klu­czyć oboj­nac­two, a przede wszyst­kim wro­dzo­ny prze­rost nad­ner­czy.

Jak wy­glą­da le­cze­nie?

Prak­tycz­nie każ­da po­stać spo­dziec­twa wy­ma­ga in­ter­wen­cji chi­rur­gicz­nej, z wy­łą­cze­niem je­dy­nie bar­dzo dy­stal­ne­go (tyl­ne­go) spo­dziec­twa, w któ­rym prze­su­nię­cie uj­ścia cew­ki jest mi­ni­mal­ne.

Wska­za­nia do wy­ko­na­nia ko­rek­cji spo­dziec­twa to kwe­stie czyn­no­ścio­we i ko­sme­tycz­ne. Te dru­gie do­ty­czą głow­nie aspek­tów psy­cho­lo­gicz­nych.

Wska­za­nia czyn­no­ścio­we to:

• uj­ście cew­ki mo­czo­wej zlo­ka­li­zo­wa­ne prok­sy­mal­nie,
• brzusz­nie skie­ro­wa­ny stru­mień mo­czu,
• zwę­że­nie uj­ścia cew­ki mo­czo­wej i skrzy­wie­nie prą­cia.

Le­cze­nie ope­ra­cyj­ne spo­dziec­twa po­win­no zo­stać prze­pro­wa­dzo­ne w 6.-18. mie­sią­cu ży­cia, cho­ciaż nadal trwa­ją dy­wa­ga­cje na te­mat prze­su­nię­cia tych gra­nic wie­ku. Za­bieg ten wy­ko­nu­je uro­log dzie­cię­cy lub chi­rurg dzie­cię­cy.

Au­to­rem ar­ty­ku­łu jest dr Ste­fan W. Czar­niec­ki – spe­cja­li­sta uro­log, spe­cja­li­sta uro­log, FEBU Or­dy­na­tor Od­dzia­łu Uro­lo­gii Dy­rek­tor ds. In­no­wa­cji HIFU CLI­NIC Szpi­tal Św. Elż­bie­ty. Pro­fil na In­sta­gra­mie – @drczar­niec­ki.