Stu­lej­ka, jak wie­le in­nych ob­sza­rów ze zdro­wia in­tym­ne­go po­zo­sta­je nadal te­ma­tem tabu, o któ­rym być może Wasz part­ner wsty­dzi się roz­ma­wiać, a na­mó­wie­nie go na wi­zy­tę u spe­cja­li­sty gra­ni­czy już z cu­dem.

Jako part­ner­ki, ale przede wszyst­kim mamy chłop­ców, war­to by­ście i Wy ro­zu­mia­ły, że mimo iż to dość po­waż­ny pro­blem, to nie za­wsze wy­ma­ga skom­pli­ko­wa­ne­go le­cze­nia.

Spis tre­ści:

1. Czym jest stu­lej­ka?
2. Jak roz­po­znać stu­lej­kę?
3. Dia­gno­sty­ka stu­lej­ki
4. Le­cze­nie stu­lej­ki
5. Po­wi­kła­nia nie­le­czo­nej stu­lej­ki

Czym jest stu­lej­ka?

Za­cznij­my za­tem od pod­staw. Stu­lej­ka to cho­ro­ba po­le­ga­ją­ca na zwę­że­niu uj­ścia na­plet­ka, co unie­moż­li­wia lub utrud­nia od­pro­wa­dze­nie go po­nad żo­łądź prą­cia, a do­kład­niej do row­ka za­żo­łęd­ne­go. Scho­rze­nie to do­ty­ka za­rów­no ma­łych chłop­ców, jak i do­ro­słych męż­czyzn – jed­nak tych dru­gich za­le­d­wie w 1%.

Wy­róż­nia­my dwa ro­dza­je stu­lej­ki – wro­dzo­ną i na­by­tą. Przy czym czę­sto uży­wa się okre­śle­nia „nie­roz­cią­gnię­te­go na­plet­ka” za­miast stu­lej­ki wro­dzo­nej, by od­róż­nić ten stan, któ­ry wy­stę­pu­je fi­zjo­lo­gicz­nie od in­nych sta­nów pa­to­lo­gicz­nych.

Stu­lej­ka wro­dzo­na (fi­zjo­lo­gicz­na)

Po uro­dze­niu na­stę­pu­je na­tu­ral­ne zle­pie­nie we­wnętrz­nej blasz­ki na­plet­ka i żo­łę­dzi prą­cia. W sku­tek wzro­stu prą­cia i wy­dzie­la­nia wy­dzie­li­ny na­plet­ka (na­zy­wa­nej mast­ką lub smeg­mą) do­cho­dzi do jej ku­mu­la­cji pod na­plet­kiem i stop­nio­we­go od­dzie­la­nia go od żo­łę­dzi.

Opi­sa­ne pro­ce­sy za­cho­dzą w 3-4 roku ży­cia chłop­ca. Dane po­ka­zu­ją, że na­ple­tek po uro­dze­niu moż­na cał­ko­wi­cie od­pro­wa­dzić u <5% chłopców, natomiast w wieku 3 lat jest to możliwe już u ok. 90% dzieci.

Stu­lej­ka na­by­ta (pa­to­lo­gicz­na)

Wy­stę­pu­je ona u ok. 1% do­ro­słych męż­czyzn, za­rów­no jako prze­trwa­ła stu­lej­ka fi­zjo­lo­gicz­na, jak i stu­lej­ka na­by­ta. Po­wsta­je ona wsku­tek zwłók­nień spo­wo­do­wa­nych na­wra­ca­ją­cy­mi sta­na­mi za­pal­ny­mi na­plet­ka i żo­łę­dzi, ura­za­mi tych oko­lic, nie­raz tak­że – w przy­pad­ku prze­wle­kłe­go sta­nu za­pal­ne­go – to­wa­rzy­szą­ce­mu prze­wle­kłe­mu cew­ni­ko­wa­niu pę­che­rza mo­czo­we­go.

Do po­wsta­wa­nia stu­lej­ki pa­to­lo­gicz­nej przy­czy­niać się może rów­nież agre­syw­na, ura­zo­wa ma­stur­ba­cja, źle ure­gu­lo­wa­na cu­krzy­ca czy si­ło­we od­pro­wa­dze­nie na­plet­ka u dziec­ka.

Jak roz­po­znać stu­lej­kę?

Naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­nym ob­ja­wem jest oczy­wi­ście brak moż­li­wo­ści od­cią­gnię­cia na­plet­ka z żo­łę­dzi. Do­dat­ko­wo wy­stę­pu­je wą­ski stru­mień mo­czu oraz roz­cią­ga­nie i wy­peł­nie­nie się na­plet­ka pod­czas od­da­wa­nia mo­czu. Za­nie­po­ko­ić po­win­ny też czę­ste za­ka­że­nia ukła­du mo­czo­we­go, a przy stu­lej­ce na­by­tej może po­wo­do­wać bo­le­sne sto­sun­ki płcio­we.

Dia­gno­sty­ka stu­lej­ki

W dia­gno­sty­ce stu­lej­ki klu­czo­wą rolę od­gry­wa wy­wiad le­kar­ski oraz ba­da­nie przed­mio­to­we wy­ko­na­ne w ga­bi­ne­cie uro­lo­gicz­nym.

Le­cze­nie stu­lej­ki

Te­raz kwe­stia pew­nie naj­bar­dziej Was in­te­re­su­ją­ca: le­cze­nie stu­lej­ki opie­ra się na le­cze­niu za­cho­waw­czym oraz za­bie­go­wym.

Le­cze­nie za­cho­waw­cze, któ­re naj­pew­niej nie do­pro­wa­dzi do ocze­ki­wa­ne­go efek­tu, po­le­ga na stop­nio­wym ręcz­nym od­cią­ga­niu na­plet­ka, w celu roz­cią­gnię­cia skó­ry – naj­le­piej po cie­płej ką­pie­li. Nie­ste­ty te­ra­pia ta jest mało sku­tecz­na i obar­czo­na ry­zy­kiem wy­stą­pie­nia po­wi­kłań (wy­two­rze­niu zra­nień po­gar­sza­ją­cych stu­lej­kę).

Dru­ga z me­tod to miej­sco­we sto­so­wa­nie środ­ków ste­ry­do­wych w po­sta­ci ma­ści przez okres ok. 4-6 ty­go­dni. Ma to sens u ma­łych dzie­ci, i od­by­wa się pod nad­zo­rem pe­dia­try.

Le­cze­nie za­bie­go­we za­zwy­czaj sto­so­wa­ne jest po za­koń­czo­nym 2. roku ży­cia dziec­ka (w przy­pad­ku stu­lej­ki fi­zjo­lo­gicz­nej), ale może też być przez dłu­gie lata od­ro­czo­ne je­śli w sku­tek stu­lej­ki nie po­ja­wia­ją się po­wi­kła­nia. Mo­że­my wy­róż­nić dwie me­to­dy in­ter­wen­cji.

Ob­rze­za­nie

Po­le­ga ono na na­cię­ciu zwę­żo­ne­go na­plet­ka i usu­nię­ciu go w ca­ło­ści. Za­bieg oby­wa się w znie­czu­le­niu miej­sco­wym lub ogól­nym i trwa prze­waż­nie po­ni­żej 1 h.

Czas ho­spi­ta­li­za­cji po ta­kim za­bie­gu to za­zwy­czaj je­den dzień u dzie­ci pod­da­nych znie­czu­le­niu ogól­ne­mu, a do­ro­śli ope­ro­wa­ni w znie­czu­le­niu miej­sco­wym mogą od razu pójść do domu.

Za­bieg jest obar­czo­ny nie­wiel­kim ry­zy­kiem po­wi­kłań i po­zwa­la wy­le­czyć stu­lej­kę cał­ko­wi­cie po­przez fi­zycz­ne usu­nię­cie tkan­ki, któ­ra po­wo­du­je pro­blem. Do­sko­na­łe efek­ty daje tech­ni­ka z wy­ko­rzy­sta­niem la­se­ra! Za­bieg ten u dzie­ci wy­ko­ny­wa­ny jest przez uro­lo­ga lub chi­rur­ga dzie­cię­ce­go, a u do­ro­słych przez uro­lo­ga.

Pla­sty­ka na­plet­ka

Za­bieg ten po­le­ga na na­cię­ciu i po­sze­rze­niu zwę­żo­ne­go uj­ścia otwo­ru na­plet­ka, co po­zwa­la na jego za­cho­wa­nie. Po­dob­nie jak ob­rze­za­nie, pla­sty­ka na­plet­ka od­by­wa się w znie­czu­le­niu miej­sco­wym lub ogól­nym. Czas trwa­nia za­bie­gu rów­nież nie prze­kra­cza 1 h, jed­nak po pla­sty­ce ist­nie­je ry­zy­ko na­wro­tu stu­lej­ki, a efek­ty es­te­tycz­ne są za­leż­ne od do­świad­cze­nia ope­ra­to­ra.

Za­bieg ten u dzie­ci wy­ko­ny­wa­ny jest przez uro­lo­ga lub chi­rur­ga dzie­cię­ce­go, a u do­ro­słych przez uro­lo­ga. Tu tak­że moż­na w tech­ni­ce za­bie­go­wej wy­ko­rzy­stać la­ser.

Oba za­bie­gi są zwy­kle pierw­szy­mi sa­mo­dziel­nie wy­ko­ny­wa­ny­mi za­bie­ga­mi przez mło­dych spe­cja­li­stów.

Po­wi­kła­nia nie­le­czo­nej stu­lej­ki

Przy nie­le­czo­nej stu­lej­ce mo­że­my spo­dzie­wać się dwóch naj­częst­szych po­wi­kłań tej cho­ro­by. Jest to za­łu­pek oraz za­pa­le­nie żo­łę­dzi prą­cia i na­plet­ka.

Za­łu­pek

Za­łu­pek to stan, w któ­rym po od­pro­wa­dze­niu na­plet­ka poza żo­łądź prą­cia nie ma moż­li­wo­ści na­su­nię­cia go z po­wro­tem na żo­łądź. Po­wo­du­je on ucisk na na­czy­nia żyl­ne i po­wo­du­je obrzęk oraz ból i nie­do­krwie­nie żo­łę­dzi.

Jest to stan wy­ma­ga­ją­cy pil­nej in­ter­wen­cji le­ka­rza uro­lo­ga (lub każ­de­go in­ne­go, któ­ry za­uwa­ży ten stan), po­nie­waż nie­le­czo­ny za­łu­pek może spo­wo­do­wać mar­twi­cę żo­łę­dzi prą­cia.

Od­pro­wa­dza­nie za­łup­ka jest jed­ną z przy­czyn dłu­go­trwa­łe­go krzy­ku z bólu pa­cjen­ta na od­dzia­le ra­tun­ko­wym w trak­cie jego od­pro­wa­dza­nia. Ma­newr od­pro­wa­dza­nia za­łup­ka może trwać wie­le mi­nut, jed­nak efekt koń­co­wy jest naj­waż­niej­szy i fi­nal­nie przy­no­si pa­cjen­to­wi ogrom­ną ulgę, a uro­lo­go­wi sa­tys­fak­cję i uzna­nie wśród per­so­ne­lu.

Uzna­nie może zo­stać po­my­lo­ne ze wdzięcz­no­ścią zwią­za­ną z za­prze­sta­niem od­pro­wa­dza­nia za­łup­ka.

Za­pa­le­nie żo­łę­dzi prą­cia i na­plet­ka

Spo­wo­do­wa­ne jest za­ka­że­niem bak­te­ryj­nym za­le­ga­ją­cej wy­dzie­li­ny na­plet­ko­wej. Może po­wo­do­wać obrzęk i ból oraz wy­pły­wa­nie rop­nej wy­dzie­li­ny, a tak­że go­rącz­kę i sys­te­mo­we osła­bie­nie.

Prze­czy­taj tak­że:

• Hi­gie­na in­tym­na chłop­ców

Au­to­rem ar­ty­ku­łu jest dr Ste­fan W. Czar­niec­ki – spe­cja­li­sta uro­log, spe­cja­li­sta uro­log, FEBU Or­dy­na­tor Od­dzia­łu Uro­lo­gii Dy­rek­tor ds. In­no­wa­cji HIFU CLI­NIC Szpi­tal Św. Elż­bie­ty. Pro­fil na In­sta­gra­mie – @drczar­niec­ki.