Ko­ro­na­wi­rus jest obec­ny w na­szym ży­ciu i nadal moc­no je dez­or­ga­ni­zu­je. Nie­ste­ty wszyst­ko wska­zu­je na to, że jesz­cze dłu­go bę­dzie nam to­wa­rzy­szył. Po po­cząt­ko­wej pa­ni­ce, lock­dow­nach, licz­nych za­cho­ro­wa­niach i zgo­nach wśród naj­bliż­szych, po­wo­li uczy­my się, jak funk­cjo­no­wać na co dzień z pan­de­mią.

Ob­ser­wu­je­my fale za­cho­ro­wań na CO­VID-19 po­wo­do­wa­ne przez róż­ne od­mia­ny wi­ru­sa SARS-CoV-2, w któ­rych cięż­ki, wy­ma­ga­ją­cy ho­spi­ta­li­za­cji prze­bieg cho­ro­by do­ty­czy pra­wie wy­łącz­nie osób nie­zasz­cze­pio­nych.

W gru­pie osób o zwięk­szo­nym ry­zy­ku za­cho­ro­wa­nia na SARS-CoV-2 znaj­du­ją się ko­bie­ty cię­żar­ne. Spo­wo­do­wa­ne jest to zmia­na­mi fi­zjo­lo­gicz­ny­mi wy­stę­pu­ją­cy­mi u ko­bie­ty w cią­ży, mię­dzy in­ny­mi w ukła­dzie im­mu­no­lo­gicz­nym przez mniej­szą od­por­no­ścią na in­fek­cje. Po­nad­to przy ro­sną­cej ma­ci­cy, w któ­rej znaj­du­je się płód, mogą po­ja­wić się trud­no­ści z od­dy­cha­niem.

Szcze­pie­nia to pro­fi­lak­ty­ka

Praw­dą jest, że duża licz­ba cię­żar­nych – za­ka­żo­nych ko­ro­na­wi­ru­sem – może nie od­czu­wać żad­nych ob­ja­wów zwią­za­nych z in­fek­cją lub też bę­dzie mieć ła­god­ny prze­bieg cho­ro­by i do­świad­czy tyl­ko ty­po­wych ob­ja­wów in­fek­cji gór­nych dróg od­de­cho­wych, ta­kich jak go­rącz­ka, ból mię­śni czy gar­dła.

Jed­nak po­win­ni­śmy pa­mię­tać, że moż­li­wość po­da­wa­nia le­ków u cię­żar­nej jest ogra­ni­czo­na, a nig­dy nie wie­my, kie­dy in­fek­cja może ulec za­ostrze­niu i kie­dy wy­stą­pią w jej prze­bie­gu po­wi­kła­nia. Do­dat­ko­wo ro­śnie, już i tak zwięk­szo­ne ry­zy­ko za­krze­pów w cią­ży.

Cięż­szy prze­bieg in­fek­cji SARS-CoV-2 zo­stał po­twier­dzo­ny u ko­biet w cią­ży po­wy­żej 35. roku ży­cia, z oty­ło­ścią BMI > 30 kg/m2, pa­lą­cych pa­pie­ro­sy lub też z cho­ro­ba­mi współ­to­wa­rzy­szą­cy­mi. Wy­ka­za­no, że cię­żar­ne w sto­sun­ku do ko­biet nie­bę­dą­cych w cią­ży są 4-krot­nie bar­dziej na­ra­żo­ne na cięż­kie po­wi­kła­nia in­fek­cji SARS-CoV-2, łącz­nie ze zgo­nem ko­bie­ty i jej dziec­ka.

Gra­fi­ki opra­co­wa­ne na pod­sta­wie: SARS-CoV-2 in­fec­tion in pre­gnan­cy: A sys­te­ma­tic re­view and meta-ana­ly­sis of cli­ni­cal fe­atu­res and pre­gnan­cy out­co­mes (2020): https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/ar­tic­les/PMC7334039/

Za­ufaj na­uce a nie spi­sko­wym teo­riom

Wszyst­ko to wska­zu­je na za­sad­ność sto­so­wa­nia naj­waż­niej­szej me­to­dy po­stę­po­wa­nia pro­fi­lak­tycz­ne­go, jaką są szcze­pie­nia. Szcze­pie­nia to­wa­rzy­szą nam od naj­młod­szych lat, wszak szcze­pi­my na­sze dzie­ci, aby za­bez­pie­czyć jej przed cho­ro­ba­mi za­kaź­ny­mi. Dzię­ki szcze­pie­niom wy­eli­mi­no­wa­li­śmy lub też moc­no ogra­ni­czy­li­śmy wy­stę­po­wa­nie ta­kich cho­rób jak ospa praw­dzi­wa, po­lio czy też odra.

W co­dzien­nej prak­ty­ce, ru­ty­no­wo szcze­pi­my cię­żar­ne na tę­żec, krztu­siec, bło­ni­cę i gry­pę, a jed­nak szcze­pie­nie prze­ciw­ko CO­VID-19 bu­dzi tak wie­le nie­po­ko­ju wśród pa­cjen­tek i ich ro­dzin. Pa­cjent­ki wa­ha­ją się, czę­sto opie­ra­ją swo­ją wie­dzę na nie­spraw­dzo­nych źró­dłach, ule­ga­ją sil­nym wpły­wom ru­chów an­tysz­cze­pion­ko­wych – za­miast za­ufać na­uce.

Re­ko­men­da­cje to­wa­rzystw

No­wo­cze­sna me­dy­cy­na opar­ta jest na stan­dar­dach i pro­ce­du­rach two­rzo­nych na pod­sta­wie EBM (evi­dent ba­sed me­di­ci­ne), czy­li na do­wo­dach na­uko­wych. Pol­skie To­wa­rzy­stwo Gi­ne­ko­lo­gów i Po­łoż­ni­ków wy­da­ło w kwiet­niu 2021 roku ofi­cjal­ne za­le­ce­nia do­ty­czą­ce szcze­pień cię­żar­nych prze­ciw­ko CO­VID-19, w któ­rych stwier­dza na pod­sta­wie da­nych świa­to­wych, jak i pol­skich, że szcze­pion­ki prze­ciw CO­VID-19 po­win­ny być ofe­ro­wa­ne cię­żar­nym i ko­bie­tom kar­mią­cym.

W wy­da­nej re­ko­men­da­cji prze­czy­ta­cie, że pre­fe­ro­wa­ne jest szcze­pie­nie szcze­pion­ka­mi opar­ty­mi na tech­no­lo­gii mRNA (Pfi­zer i Mo­der­na). Wy­ni­ka to ze zde­cy­do­wa­nie więk­szej licz­by ob­ser­wa­cji i ocen bez­pie­czeń­stwa szcze­pień ko­biet cię­żar­nych szcze­pion­ka­mi mRNA.

Stwier­dzo­no też, że czę­stość dzia­łań nie­po­żą­da­nych po szcze­pie­niu cię­żar­nych, nie róż­ni­ła się od czę­sto­ści tych ob­ja­wów u za­szcze­pio­nych ko­biet nie­bę­dą­cych w cią­ży. Do­dat­ko­wo wy­ka­za­no, że po­wi­kła­nia, ta­kie jak po­ro­nie­nie, po­ród przed­wcze­sny, zgon dziec­ka była po­dob­na do da­nych dla wszyst­kich ko­biet w cią­ży, nie­za­leż­nie od szcze­pie­nia.

Co istot­ne, je­śli je­steś w cią­ży za­cho­ro­wa­nie na CO­VID-19 może mieć nie­ko­rzyst­ny wpływ na zdro­wie Two­je i Two­je­go dziec­ka, włącz­nie z ry­zy­kiem śmier­ci. Szcze­pie­nie prze­ciw CO­VID-19, jak wie­my już z do­świad­cze­nia, może nie ustrzec nas przed za­cho­ro­wa­niem, jed­nak znacz­nie ogra­ni­cza ry­zy­ko cięż­kich po­wi­kłań i ho­spi­ta­li­za­cji.

Kie­dy naj­le­piej się za­szcze­pić?

Opty­mal­nym roz­wią­za­niem by­ło­by wy­ko­na­nie peł­ne­go cy­klu szcze­pień przed cią­żą, mimo to z róż­nych przy­czyn wie­le z nas tego nie robi, czy też z po­wo­du nie­chę­ci, bra­ku in­for­ma­cji lub też wcze­śniej­sze­go prze­cho­ro­wa­nia CO­VID. Jed­nak wie­my, że stę­że­nie prze­ciw­ciał po szcze­pie­niu jest więk­sze niż po prze­cho­ro­wa­niu, a prze­by­cie in­fek­cji SARS-CoV2 nie jest prze­ciw­wska­za­niem do szcze­pie­nia.

Za­le­ce­nia mó­wią, że naj­lep­szym cza­sem na szcze­pie­nie w cią­ży jest okres II try­me­stru, gdy mamy już za­koń­czo­ną or­ga­no­ge­ne­zę, czy­li two­rze­nie się na­rzą­dów we­wnętrz­nych pło­du. W tym cza­sie, je­śli na­wet wy­stą­pią nie­ko­rzyst­ne dzia­ła­nia nie­po­żą­da­ne po szcze­pie­niu, tzn. NOP-y typu go­rącz­ka, ból, za­czer­wie­nie­nie w miej­scu wkłu­cia nie będą one mia­ły wpły­wu na pra­wi­dło­wy roz­wój na­rzą­dów dziec­ka.

Re­ak­cje ana­fi­lak­tycz­ne

Na pod­sta­wie ob­ser­wa­cji za­szcze­pio­nych ko­biet stwier­dzo­no tak­że, że re­ak­cje ana­fi­lak­tycz­ne po szcze­pie­niu są wy­jąt­ko­wo rzad­kie (47 przy­pad­ków na 10 mi­lio­nów za­szcze­pio­nych ko­biet), a jak już wy­stę­pu­ją to w 90% przy­pad­kach u osób, u któ­rych już wcze­śniej ob­ser­wo­wa­no re­ak­cje aler­gicz­ne.

Waż­nym aspek­tem wpły­wa­ją­cym na ter­min szcze­pie­nia w cią­ży jest in­for­ma­cja, że prze­ciw­cia­ła wy­two­rzo­ne przez za­szcze­pio­ną cię­żar­ną (czas two­rze­nia to ok. 3-4 tyg. po szcze­pie­niu) prze­cho­dzą do pło­du, co w spo­sób opty­mal­ny za­bez­pie­cza dziec­ko przed za­cho­ro­wa­niem.

Trans­port prze­ciw­ciał przez ło­ży­sko jest naj­więk­szy w III try­me­strze cią­ży, czy­li naj­od­po­wied­niej­szy mo­ment na przy­ję­cie szcze­pion­ki to II try­mestr cią­ży. Pa­mię­taj­my też, że prze­ciw­cia­ła wy­two­rzo­ne przez or­ga­nizm ko­bie­ty, będą prze­ni­kać do mle­ka ko­bie­ce­go, a przez to dzia­łać ochra­nia­ją­co na dziec­ko, tak­że w okre­sie kar­mie­nia pier­sią.

Do­dat­ko­wo nie bez zna­cze­nia po­zo­sta­je za­szcze­pie­nie Wa­sze­go part­ne­ra, kie­dy pla­nu­je­cie lub je­ste­ście w cią­ży, z po­wo­du na­ra­że­nia Was i dziec­ka na in­fek­cje SARS-CoV2.

Dla nie­prze­ko­na­nych, a lu­bią­cych przy­wo­ły­wać świa­to­we in­for­ma­cje:

• WHO za­le­ca, aby cię­żar­ne na­ra­żo­ne na duże ry­zy­ko za­ka­że­nia CO­VID lub z cho­ro­ba­mi to­wa­rzy­szą­cy­mi były za­szcze­pio­ne po kon­sul­ta­cji z le­ka­rzem pro­wa­dzą­cym.
• Ame­ry­ka­nie uwa­ża­ją, że nie na­le­ży wstrzy­my­wać szcze­pień cię­żar­nych.
• W Ka­na­dzie i Niem­czech or­ga­ni­za­cje na­uko­we uzna­ją za słusz­ne po­dej­mo­wa­nie przez ko­bie­ty w cią­ży, de­cy­zji o szcze­pie­niu prze­ciw CO­VID-19.
• Wiel­ka Bry­ta­nia, Izra­el oraz Bel­gia za­le­ca­ją szcze­pie­nie wszyst­kich cię­żar­nych, nie­za­leż­nie od czyn­ni­ków ry­zy­ka, na­to­miast w Ho­lan­dii prze­wa­ża opi­nia, żeby szcze­pić cię­żar­ne z cho­ro­ba­mi współ­ist­nie­ją­cy­mi.

Ma­jąc na uwa­dze całą tę wie­dzę, mo­że­my stwier­dzić, że rady osób po­stron­nych, czę­sto do­brze nam ży­czą­cych, jed­nak nie ma­ją­cych wie­dzy me­dycz­nej, lub też śro­do­wisk an­tysz­cze­pion­ko­wych, nie po­win­ny mieć wpły­wu na Wa­sze de­cy­zje, zwią­za­ne z Wa­szym zdro­wiem i zdro­wiem Wa­sze­go jesz­cze nie­na­ro­dzo­ne­go dziec­ka.

In­for­ma­cje o do­stęp­no­ści szcze­pień dla cię­żar­nych po­wi­nien przed­sta­wić Wam le­karz pro­wa­dzą­cy cią­żę, zgod­nie z ak­tu­al­nym sta­nem wie­dzy me­dycz­nej.

Pa­mię­taj­cie, że za nami wie­le mie­się­cy za­mknię­cia, tę­sk­no­ty za nor­mal­no­ścią. Pan­de­mia trwa nadal, a my w koń­cu dys­po­nu­je­my zba­da­ną i bez­piecz­ną szcze­pion­ką na cho­ro­bę, któ­ra jest bar­dzo nie­bez­piecz­na. Za­tem, je­śli mamy moż­li­wość, by zro­bić coś, aby po­pra­wić bez­pie­czeń­stwo na­sze i na­szych bli­skich, to czy nie war­to z tego sko­rzy­stać?

Prze­czy­taj wię­cej o:

• trze­ciej daw­ce szcze­pie­nia prze­ciw­ko CO­VID-19 w cią­ży,
• szcze­pie­niach ochron­nych w cią­ży,
• czy moż­na kar­mić pier­sią ma­jąc CO­VID-19?

Źró­dła:

• Sta­no­wi­sko Pol­skie­go To­wa­rzy­stwa Gi­ne­ko­lo­gów i Po­łoż­ni­ków do­ty­czą­ce szcze­pień ko­biet cię­żar­nych prze­ciw­ko CO­VID19 (Wro­cław 26.04.2021);

• Szcze­pie­nia prze­ciw­ko CO­VID-19 ko­biet pla­nu­ją­cych cią­żę, bę­dą­cych w cią­ży czy w okre­sie lak­ta­cji; prof. Lau­ter­bach, Gi­ne­ko­lo­gia po dy­plo­mie 11.2021;

• Cli­ni­cal ma­ni­fe­sta­tions, risk fac­tors, and ma­ter­nal and per­ina­tal out­co­mes of co­ro­na­vi­rus di­se­ase 2019 in pre­gnan­cy: li­ving sys­te­ma­tic re­view and meta-ana­ly­sis (2020);

• SARS-CoV-2 in­fec­tion in pre­gnan­cy: A sys­te­ma­tic re­view and meta-ana­ly­sis of cli­ni­cal fe­atu­res and pre­gnan­cy out­co­mes (2020);

• The co­ro­na­vi­rus di­se­ase 2019 vac­ci­ne in pre­gnan­cy: ri­sks, be­ne­fits, and re­com­men­da­tions (05.2021);

• An­ti­bo­dies in the bre­ast milk of a ma­ter­nal wo­man with CO­VID-19 (2020).