Hi­po­tro­fia ozna­cza, że dziec­ko jest mniej­sze, niż wska­zy­wa­ły­by na to nor­my dla da­ne­go wie­ku cią­ży. Wiel­kość pło­du oce­nia się w tak zwa­nych per­cen­ty­lach (z ła­ci­ny: per cent, czy­li na sto).

Za­tem wy­obraź­cie so­bie 100 dzie­ci, w da­nym wie­ku cią­ży – po­wiedz­my, że do­kład­nie w 30. ty­go­dniu – i te­raz usta­wia­my je w sze­re­gu, od naj­mniej­sze­go do naj­więk­sze­go. Jako pło­dy hi­po­tro­ficz­ne uzna­my pierw­sze 10 z sze­re­gu, czy­li 10 dzie­ci na sto (per cent) uwa­ża się za zbyt małe, dla da­ne­go wie­ku cią­ży.

Za­nim przej­dzie­my do przy­czyn ta­kie­go sta­nu, mu­si­my się upew­nić w jed­nej kwe­stii, i jest to chy­ba naj­istot­niej­sza in­for­ma­cja tego po­stu – mu­si­my być pew­ni, że do­brze jest ob­li­czo­ny wiek cią­żo­wy.

Po­nie­waż może być tak, że cią­ża tak na­praw­dę jest ty­dzień młod­sza i płód ma przy­kła­do­wo 29. ty­go­dni. Nic dziw­ne­go, że taki płód po­rów­na­ny do dzie­ci 30 ty­go­dnio­wych bę­dzie mały.

Sy­tu­acja może być jesz­cze gor­sza, je­że­li płód tak na­praw­dę jest star­szy – po­wiedz­my, że ma 31. ty­go­dni (owu­la­cja była ty­dzień, a nie kla­sycz­nie dwa ty­go­dnie, po ostat­niej mie­siącz­ce), wte­dy mo­że­my myl­nie oce­nić, że dziec­ko jest w nor­mie dla 30. ty­go­dnia, kie­dy tak na­praw­dę dla 31. ty­go­dnia jest za małe.

Jak zwe­ry­fi­ko­wać wiek cią­ży?

Pi­sa­łam o tym już kil­ka razy, ale uczy­nię to po­now­nie. Naj­do­kład­niej­szym po­mia­rem wie­ku cią­ży jest CRL, czy­li dłu­gość cie­mie­nio­wo-sie­dze­nio­wa (od pupy do czub­ka gło­wy), w I try­me­strze!

Je­że­li wiek cią­ży przed 14. ty­go­dniem, na po­sta­wie CRL, róż­ni się od wie­ku ob­li­czo­ne­go „na oko” (z daty ostat­niej mie­siącz­ki), a róż­ni­ca ta jest więk­sza niż 5 dni, to wiek cią­ży trze­ba ZMIE­NIĆ i DO KOŃ­CA cią­ży trzy­mać się tego no­we­go, ob­li­czo­ne­go ter­mi­nu po­ro­du.

Nie wol­no zmie­niać po­tem ter­mi­nu, i mó­wić na­gle pa­cjent­ce w 30. ty­go­dniu, że dziec­ko wy­glą­da na 2 ty­go­dnie młod­sze, więc prze­su­nie­my ter­min. NIE, NIE, NIE! Wła­śnie wte­dy prze­ga­pi­my, że dziec­ko źle ro­śnie.

Przy­czy­ny hi­po­tro­fii pło­du

Za­tem ja­kie mogą być przy­czy­ny gor­sze­go wzra­sta­nia we­wnątrz­ma­cicz­ne­go dziec­ka? Za­sad­ni­czo mo­że­my wy­róż­nić trzy przy­czy­ny.

Za­cy­tu­je tu pew­ne­go zna­ne­go war­szaw­skie­go pro­fe­so­ra, któ­ry na pło­dy hi­po­tro­ficz­ne ma zwy­czaj mó­wić „kur­du­pel­ki”, albo nie… na­zwę je po swo­je­mu, bar­dziej piesz­czo­tli­wie – „knyp­ki”:

1. Zdro­wy kny­pek
2. Cho­ry kny­pek
3. Głod­ny kny­pek

Naj­więk­szy pro­blem po­le­ga na tym, że jak zro­bi­my po­mia­ry i wi­dzi­my, że dziec­ko jest „knyp­kiem”, to nig­dy na pierw­szym ba­da­niu nie mo­że­my stwier­dzić czy jest zdro­wym, cho­rym, czy głod­nym knyp­kiem.

A te­raz roz­wi­nię­cie skró­tów.

Zdro­wy kny­pek

Jest to zu­peł­nie zdro­we dziec­ko, nic mu nie bra­ku­je, po pro­stu jest mniej­sze (po ma­mie, po ta­cie, albo na­wet po ja­kimś da­le­kim pra­dziad­ku). Ta­kie dziec­ko ma sy­me­trycz­nie zmniej­szo­ne po­mia­ry – głów­ka, brzu­szek, ko­ści – wszyst­ko jest mniej­sze, prze­pły­wy w pę­po­wi­nie i w głów­ce są pra­wi­dło­we, a ilość pły­nu owo­dnio­we­go jest w nor­mie. Ale ta­kie dziec­ko i tak musi być czę­sto ba­da­ne w USG, co naj­mniej raz na 2 ty­go­dnie, żeby nie prze­ga­pić tego, że może jed­nak nie jest zdro­we.

Cho­ry kny­pek

Tu mo­że­my wy­li­czyć cały sze­reg moż­li­wo­ści, od wad ge­ne­tycz­nych po skut­ki za­ka­że­nia mat­ki. Dziec­ko za­zwy­czaj ma do­dat­ko­we mar­ke­ry cho­ro­by, nie będę jed­nak ich wy­mie­niać, bo jest ich set­ki. Płyn owo­dnio­wy prze­waż­nie jest w nor­mie, i prze­pły­wy dop­ple­row­skie rów­nież są w nor­mie. Nie­ste­ty za­zwy­czaj do sa­me­go po­ro­du, a na­wet dłu­żej, nie wie­my dla­cze­go dziec­ko go­rzej ro­sło.

Głod­ny kny­pek

Naj­bar­dziej nie­bez­piecz­na wer­sja. Dziec­ko jest pier­wot­nie zdro­we, ale cho­re jest ło­ży­sko, któ­re źle funk­cjo­nu­je i nie do­star­cza dziec­ku tyle war­to­ści od­żyw­czych, ile by po­trze­bo­wa­ło. Sy­tu­acja jest pod­stęp­na i po­gar­sza­ją­ca się z każ­dym dniem cią­ży.

Dziec­ku wy­star­czy oko­ło 50% wy­dol­no­ści ło­ży­ska, ale py­ta­nie czy te 50% utrzy­ma się do koń­ca cią­ży. Dziec­ko, jak to głod­ne dziec­ko, mniej się ru­sza, mniej siu­sia (więc spa­da ilość pły­nu owo­dnio­we­go), wy­sy­ła co­raz wię­cej krwi pod ni­skim opo­rem, do swo­je­go naj­waż­niej­sze­go na­rzą­du – do mó­zgu.

Spa­da rów­nież opór prze­pły­wu w tęt­ni­cy środ­ko­wej mó­zgu. Na po­cząt­ku ło­ży­sko kom­pen­su­je i wy­sy­ła co­raz wię­cej krwi do dziec­ka, ale po­tem prze­sta­je so­bie ra­dzić z od­bio­rem tej krwi, i tym sa­mym wzra­sta ci­śnie­nie (PI ) w tęt­ni­cach pę­po­wi­no­wych.

Czy­li uważ­ny le­karz wi­dzi ciąg wy­da­rzeń: małe dziec­ko, na­stęp­nie ma­ło­wo­dzie, po­tem spa­dek Pl w tęt­ni­cach mó­zgu, a na koń­cu wzrost opo­ru w pę­po­wi­nie.

Gdy wi­dzi­my taką sy­tu­acje, to mu­si­my cią­że za­koń­czyć. Nie jest to pro­ble­mem, gdy jest to 37. ty­dzień, ale co zro­bić, je­że­li sta­nie się to np. w 28. ty­go­dniu? Gdzie dziec­ku bę­dzie le­piej? W brzu­chu mamy czy w in­ku­ba­to­rze? To jest naj­trud­niej­sze py­ta­nie z ja­kim po­łoż­ni­cy bo­ry­ka­ją się na co dzień.